سنگ‌شناسی و ژئوشیمی دایک های مزوکرات و ملانوکرات در پیکره گرانودیوریتی لخشک، شمال باختر زاهدان

پیکره گرانودیوریتی لخشک به سن الیگومیوسن در شمال باختر زاهدان و رسوبات فلیشی ائوسن رخنمون یافته است. این پیکره مورد هجوم دسته‎دایک هایی با درجه رنگینی متغیر از مزوکرات تا ملانوکرات و با روند شمال خاور جنوب باختر قرار گرفته است. با توجه به شواهد صحرایی، در بخش هایی از پیکره، دایک های ملانوکرات، دایک های مزوکرات را قطع کرده‌اند که تاخر و جوان‌تر بودن این دسته از دایک ها را نشان می دهد. ستبرای متفاوت دایک ها (2 تا 12 متر) نشان دهنده تاثیر فعالیت های زمین‌ساختی و تزریق ماگما در بازشدگی های ساختاری و شکل گیری دایک ها در هنگام عملکرد زمین ساختی است. از دید سنگ شناسی پیکره لخشک از نوع گرانودیوریتی، دایک های مزوکرات از نوع داسیتی و دایک های ملانوکرات از نوع میکرودیوریتی و آندزیتی هستند. این پیکره گرانودیوریتی و دو دسته‎دایک از نوع i هستند و ماهیت کالک‎آلکالن، کالک‎آلکالن پتاسیم بالا و متاآلومینوس دارند. بر پایه ویژگی های ژئوشیمیایی، دایک ها و گرانودیوریت های پیکره غنی شدگی از عناصر lile و lree مانند: ba، cs، ­rb، eu و pb و تهی شدگی از عناصر hfse و hree مانند: nb،­ ti و ta دارند که از ویژگی شاخص ماگماهای موقعیت زمین ساختی کمان آتشفشانی در حاشیه فعال قاره ای است. بی‌هنجاری مثبت pb به دلیل متاسوماتیسم گوه گوشته­ای توسط سیال های ناشی از پوسته اقیانوسی فرورو و آلایش ماگما با پوسته قاره ای است. با توجه به شواهد صحرایی و پتروژنز، پیکره گرانودیوریتی لخشک و دایک های مزوکرات، ملانوکرات حاصل فعالیت ماگمایی مربوط به فرورانش صفحه اقیانوسی فرورانده شده (صفحه سیستان) به زیر صفحه قاره ای (بلوک افغان) هستند. ماگمای سازنده پیکره گرانودیوریتی لخشک از ترکیب مذاب های حاصل از ذوب آمفیبولیت هاست و دایک ها مشتقات تاخیری تبلور ماگمای سازنده این پیکره هستند.