تحولات پتروژنزی و محیط زمین‌ساختی هارزبورژیت‌های مجموعه اولترامافیک آب بید (خاور حاجی‎آباد، استان هرمزگان)

مجموعه اولترامافیک آب‎بید در شمال استان هرمزگان قرار دارد و جزیی از کمربند افیولیتی اسفندقه- حاجی‎آباد به شمار می‎رود. بیش از 90 درصد حجم سنگ‌های موجود در این مجموعه را هارزبوژیت تشکیل داده و لرزولیت، دونیت، دایک‌های پیروکسنیت و همچنین لایه‌ها و عدسی‌های کرومیتیت نیز در آن رخنمون دارند. هارزبورژیت‌ها به حالت توده‌ای دیده شده، لایه‌بندی آشکاری ندارند و بلورهایشان جهت یافته‌اند. بافت‌های موجود در هارزبورژیت‌های آب‌بید، همچون جهت یافتگی، کشیدگی و انحنا در بلورها، تبلور دوباره، وجود تیغه‎های جدایشی کلینوپیروکسن در اورتوپیروکسن و نسل‎های مختلف کانی‎ها نشان می‎دهد که این سنگ‎ها در شرایط گوشته بالایی تشکیل و سپس در محیط پوسته‎ای قرار گرفته‌اند. شواهد مربوط به شیمی کانی‌ها نشانگر آن است که هارزبورژیت‌های مجموعه اولترامافیک آب‌بید در محیطی همانند پریدوتیت‌های حوضه پشت کمان شکل گرفته و دچار حدود 15 درصد ذوب بخشی شده‌اند. سپس تحت تاثیر متاسوماتیسم گوشته قرار گرفته‎اند و مقادیر عناصر کمیاب ناسازگار در سنگ کل آنها افزایش یافته است. دماسنجی الیوین- اسپینل در هارزبورژیت‎های مجموعه آب‎بید، دمای تعادل 1000 تا 1200 درجه سانتی‌گراد را نشان می‎دهد و نشانگر حضور این سنگ‌ها در محدوده اسپینل پریدوتیت است. شواهد شیمیایی و موقعیت زمین‌ساختی هارزبورژیت‌های مورد مطالعه در نمودارهای مختلف نشان می‌دهند که این سنگ‌ها به پریدوتیت‌های آبیسال شباهت دارند و احتمالاً در یک محیط حوضه پشت کمان شکل گرفته‌اند. هارزبورژیت‌های مجموعه آب‌بید می توانند بخشی از گوه گوشته‌ای بالای تیغه در حال فرورانش نوتتیس باشند که در زیر یک پوسته اقیانوسی جوان و متعلق به حوضه پشت کمان تشکیل شده‌اند.