ثبت دگرسانی های گرمابی با طراحی باکس دگرسانی و محاسبه تغییرات جرم با استفاده از فراوانی عناصر غیر متحرک در نهشته سولفید توده‌ای قزل داش خوی

نهشته مس سولفید توده‎ای قزل داش خویدر شمال باختری ایران قراردارد. این منطقه در بخشی از پهنه آمیزه رنگین و افیولیتی شمال باختر کشور موسوم به افیولیت ملانژ خوی- ماکو جای گرفته است. کانی سازی مس در بخشیاز متاولکانیک های بازالتی رخ داده و در نتیجه آن مناطق دگرسانی گسترده ای همچون کلریتی- اپیدوتی به مقدار زیاد و کربناتی وسریسیتی به مقدار کم تشکیل شده است.هدفاین مقاله شناسایی دگرسانی های گرمابی به‎ویژهپهنه کلریتی مرتبط با نهشته سولفید توده‎ایاز نوع قبرسی دارای کانی زایی مس و همچنین محاسبه و تعیین میزان غنی‌شدگی و تهی‌شدگی عناصر در طی دگرسانیاست. بدین منظور باکس دگرسانی طراحی شد که سبب تاییدروند شماره 4 کلریت- کربنات در بیشتر نمونه های برداشت شده از منطقه وروند شماره 5، کربنات- سریسیت در شمار کمی از نمونه ها شد. مطالعه مقاطع نازک نیز نتایج مشابهی نشان داد که تاییدی بر روش به کار گرفته شده است. سپس از روش مکلین برای بررسی و تحلیل تغییرات جرم ایجاد شده میان سنگ درونگیر و مناطق دگرسانی کلریتی و سریسیتی به عنوان یک ابزار مفید شناسایی مناطق کانه دار استفاده شد. نتایج بررسی روش مکلین روی دگرسانی های کلریتی و سریسیتی نشان از غنی‎شدگی قوی عناصر آهن و منیزیم و تهی‌شدگی عناصر کلسیم، پتاسیم و سدیم در پهنه های دگرسانی کلریتی دارد که در نتیجه تجزیه فلدسپارهای سنگ منشا در طول کلریتی شدنرخداده است؛ عناصری همچون cu، co و v غنی‌شدگی وzn غنی‌شدگی متوسط پیدا کرده اند؛ در حالیکه دگرسانی سریسیتی نیز غنی‌شدگی متوسطی ازfe وmg نشان می دهد. بنابراین تفکیک مناطق دگرسانی با نمودار باکس‎پلات و محاسبه تغییر جرم درپهنه های دگرسانی بااستفادهازروش مکلین امکان شناسایی مناطق کانه دار را در سولفید توده ای قزل داش خوی میسر ساخت. بر پایه این مطالعه، شاخص‎های آشکار دگرسانی و شواهد ﮊئوشیمیایی، منطقه قزلداش نشان از کانی‎زایی مس توده‎ای نوع قبرسی همراه با غنی‌شدگی cu-zn و بیشتر تهی‎شدگیca وna و در برخی موارد غنی‎شدگی بسیار جزیی k در پهنه سریسیتی دارد. بررسی کلی این کانسار نشان می‎دهد که خوشه ای بودن و در یک امتداد بودن نهشته نشان‌دهنده کنترل شدن به وسیله گسل‌هاست. وجود سنگ‎های آتشفشانی افیولیتی مافیک، افق‌های اخرا و چرت‌های بروندمی و همچنین افق‌های پیریت ناحیه‌ای از راهنماهای اکتشافی این نهشته به شمار می‎رود.