تعیین ضریب کیفیت امواج کدا در پهنه شمال باختری فلات ایران

جذب امواج لرزه‌ای در هر منطقه از متغیرهای مهم در شناخت درون زمین و از عوامل تاثیر‌گذار در خطر ناشی از رخداد زمین‎لرزه های بزرگ است.ویژگی‌های جذب امواج‌لرزه‌ای به عوامل مختلفی از جمله لرزه‌خیزی، پیچیدگی‌های زمین‌ساختیو ویژگی‎های محیط انتشار امواج هر منطقه مرتبط است. شمال باختری ایران از مناطق مهم جمعیتی و اقتصادی کشور است که پیشینه لرزه‌خیزی آن نشان از فعالیت شدید این ناحیه دارد. یکی از اهداف این مطالعه برآورد ضریب کیفیت و چگونگی جذب امواج حاصل از زمین‌لرزه در این منطقه است. دراین مطالعه از تعداد بیش از13000زمین‌لرزه ثبت شده در شبکه مرکز لرزه‌نگاری کشوری (irsc) و شبکه ملی لرزه‌نگاری باند پهن ایران (insn) در گستره طول جغرافیایی43 تا 50 و عرض جغرافیایی 36 تا 40 درجه، برای برآورد جذب امواج لرزه­ای استفاده‌شده‌است. ضریب کیفیت امواج کدا برآورد شده به‌طور میانگین از رابطه بسامدی qc=147(±1.09)×f 1.08(±0.01) پیروی می‌کند. مقادیر برآورد شده ضریب کیفیت در منطقه مورد مطالعه نشان می‌دهد بیشتر نواحی منطقه مورد بررسی از دید جایگاه زمین‌ساختی و لرزه‌زمین‌ساختی از جمله مناطق فعال به شمار می‌‌آیند. رابطه ضریب کیفیت برای گسل شمال‌تبریز و نواحی پیرامون آن از جمله آتشفشان سهند qc=49.00×f1.32 برآورد شده است که کاهیدگی به مراتب بیشتری از نواحی دیگر دارد که این نشان‎دهنده ناهمگنی بالا و جریان گرمایی گوشته بالایی در پهنه فعال و لرزه‌خیز گسل شمال تبریز و نواحی پیرامون آن است. همچنین بیشترین مقدار بسامدی ضریب کیفیت مربوط به ایستگاه زنجان و کمترین میزان آن مربوط به ایستگاه تبریز است.در مقایسه نتایج حاصل از این پژوهش با مطالعات صورت گرفته برای دیگر مناطق ایران و جهان ضریب کیفیت کم و جذب زیاد برآورد شده به دور از انتظار نیست و وجود نواحی کم سرعت از مطالعات پیشین را که در این ناحیه صورت گرفته تایید می‌کند. تغییرات جانبی (q0) برآورد شده نیز همخوانی بسیار مناسبی با واحد‌های زمین‌ساختی بزرگ مقیاس در منطقه نشان داد.