شیمی کانی، دما-فشارسنجی و ژنز کلینوپیروکسن‌های مجموعه دایک‌های شمال خاوری مشکین‌شهر، شمال باختر ایران

منطقه مورد مطالعه در استان اردبیل و شمال شهرستان مشکین شهر جای دارد. بیش از 200 دایک با ترکیب سنگ‌شناسی بازالتی، تفریتی، آندزیتی و تراکی‌آندزیتی به سن ائوسن در این ناحیه رخنمون دارند. کانی‌های کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، آنالسیم و گاه الیوین به‌صورت درشت بلور در این سنگ‌ها حضور دارند. مطالعات شیمی کانی، نوع کلینوپیروکسن‌ها در سنگ‌های مورد مطالعه را دیوپسید معرفی می‌کنند. این پیروکسن‌ها عدد منیزیم به نسبت بالایی میان 77/0 تا 99/0 دارند. وجود انواع منطقه‌بندی نوسانی عادی و وارون در کلینوپیروکسن‌ها نشان‌دهنده نقش و عملکرد گسترده فرایند تفریق در تکامل سنگ‌های این ناحیه است؛ غنی‌شدگی عناصر k، na، al و tiاز هسته پیروکسن‌ها به سوی حاشیه می‌تواند تاثیر فرایند متاسوماتیزم گوشته‌ای را در هنگام بالاآمدگی ماگمای بازیک با ترکیب بازالتی تقویت کند. نمودارهای تعیین سری ماگمایی و محیط زمین‌ساختی و همچنین مقایسه ترکیب شیمیایی پیروکسن‌های مورد مطالعه با پیروکسن‌های موقعیت‌های زمین‌ساختی مختلف، نشان می‌دهد که کلینوپیروکسن‌های مورد مطالعه با ترکیب آلکالن انطباق خوبی با محیط زمین‌ساختی کمان ماگمایی از خود نشان می‎دهند. طبق مطالعات دما- فشارسنجی، فشار تبلور محاسبه شده برای تشکیل کلینوپیروکسن‎های سنگ‌های مورد مطالعه میان 7 تا 14 کیلوبار و دمای تبلور میان 1150 تا 1200درجه سانتی‎گراد محاسبه شده است. ژرفای تشکیل و تبلور پیروکسن‎ها در ماگمای سازنده میان 55 تا 65 کیلومتر و به‎طور متوسط حدود 60 کیلومتر برای سنگ‌های مورد مطالعه برآورد می‎شود.