تعیین محیط زمین‏ساخت- ماگمایی سنگ های آتشفشانی شمال خاور تالاب گاوخونی بر پایه داده‌های ژئوشیمیایی

سنگ‌های آتشفشانی مورد مطالعه در شمال خاور تالاب گاوخونی جای دارند و شامل ریولیت، تراکی‎داسیت، تراکی آندزیت و سنگ‌های آذرآواری (توف خرده‎سنگی و برش آتشفشانی) هستند. سنگ‌های ریولیتی ساخت جریانی و بافت هیالوفیریک دارند. خمیره این سنگ‌ها، شیشه‌ای تا نهان‎بلور است و دارای بلورهایی از کوارتز و فلدسپار هستند. بافت چیره در سنگ‌های تراکی‌داسیتی و تراکی‌آندزیتی، بافت پورفیریتیک است و دارای بلورهای درشت پلاژیوکلاز و کمتر سانیدین در یک خمیره شیشه‌ای تا ریز بلور دارای میکرولیت‌های فلدسپار هستند. در تراکی‎داسیت‌ها، کوارتز به‌صورت ریزبلور در خمیره سنگ و کمتر به‎صورت ریزدرشت‎بلور دیده می‌شود. بلورهای درشت پلاژیوکلاز در سنگ‌های تراکی‌داسیتی و تراکی‌آندزیتی به‌طور معمول بافت غربالی دارند. کانی‌های مافیک موجود در سنگ‌های مورد مطالعه، بیوتیت و آمفیبول هستند که از حاشیه و در مواردی به‌طور کامل اپاسیته و به اکسیدهای آهن و تیتانیم تبدیل شده‌اند. این سنگ ها دارای ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا هستند. بررسی داده‌های ژئوشیمیایی سنگ‌های مورد مطالعه نشان‌دهنده تهی شدگی این سنگ ها از عناصر با میدان پایداری بالا مانند nb، ti و ta و غنی شدگی آنها از عناصر سنگ‌دوست با شعاع یونی بزرگ مانند cs، k، ba، rb و th است که از ویژگی‌های فعالیت ماگمایی مربوط به مناطق فرورانش است. بی‌هنجاری منفی nb می‌تواند ناشی از مشارکت پوسته در فرایندهای ماگمایی باشد. غنی شدگی این سنگ‌ها از عناصر cs، rb، ba و pb نشانه متاسوماتیسم منشا در اثر سیال‎های آزاد شده از سنگ‌کره اقیانوسی در حال فرورانش است. بنابراین، آلایش ماگمایی و متاسوماتیسم گوشته بر ترکیب ماگمای مادر سنگ‌های آتشفشانی شمال خاور تالاب گاوخونی تاثیرگذار بوده‌اند. فعالیت ماگمایی کالک‌آلکالن در شمال ‌خاور تالاب گاوخونی همزمان با حرکات کوهزایی ناشی از بسته شدن اقیانوس نئوتتیس در ایران است.