مجموعه جزیره سدی در جنوب خاور دریای خزر (شمال بهشهر)

آنچه را شبه‌جزیره میانکاله و خلیج گرگان در جنوب خاور دریای خزر می نامند، در حقیقت یک مجموعه جزیره سدی شامل سه محیط: 1) ساحل دریای باز، 2) جزیره سدی میانکاله و 3) لاگون گرگان است. زیرمحیط های اصلی این مجموعه را پشته های ماسه ساحلی، ماندآب پست شور، مانداب آب شیرین، ماسه‎بادی های فعال، نیمه‌فعال و تثبیت شده و زمین های پوف کرده تشکیل می دهند. آثار تغییر سطح دریای خزر و ساخت های رسوبی این مجموعه را انواع موج سان های آبی و بادی، ساخت های گوناگون جویباری، آثار هجوم آب به ساحل و برگشت شسته شویی، جریان های موازی و برگشتی ساحل، ترک های گلی و بارهای ماسه ای موازی و عمود بر ساحل، ردپای جانوری فراوان در ماسه‌بادی ها و خلیج های کوچک تشکیل می دهند. در شکل گیری و رشد جزیره سدی میانکاله تلفیقی از عوامل بسیاری چون حضور فراوان ماسه، توفان های شدید، جریان های موازی ساحل در محیط آبی ریزکشندی با سلطه امواج و شیب ملایم ساحل نقش تعیین کننده داشته اند. کانال خوزینی که امکان ارتباط لاگون گرگان با دریای خزر را فراهم می کرده حاصل تلاش ناموفق انسانی، به علت بسته شدن دهانه سمت دریا به وسیله جریان های موازی ساحل بوده است. مطالعات تجزیه شیمیایی و نمونه های حفاری منطقه زاغمرز بیانگر محیط دریایی کم‎ژرفا در گذشته است که به وسیله رسوبات غیر دریایی جایگزین شده است. دخالت های انسانی در ساحل این منطقه سبب دگرگونی شدید ریخت شناختی و تبدیل این ساحل ته نشینی به ساحل فرسایشی شده است که حاصل آن، عقب نشینی تقریبی40 متری ساحل و آشکار شدن کشتی چوبی قدیمی پنهان شده در زیر پشته های ماسه ساحلی با ارتفاع بیش از 6 متر است.