کانه زایی تنگستن (مس- طلا) چاه ‎پلنگ جنوبی: کانی شناسی، ساخت و بافت، ژیوشیمی و داده‌های ایزوتوپی

کانه زایی تنگستن (مس- طلا) کانسار چاه پلنگ جنوبی، در بخش میانی بلوک یزد، به‌صورت رگه- رگچه ای در پهنه های گسلی عادی قطع کننده ماسه سنگ ها و شیل های سازند شمشک (ژوراسیک پیشین) رخ داده است. رگه- رگچه های کانه دار بر حسب پاراژنز کانه ها، نوع کانی های کوارتز و رنگ و بافت آنها به چهار نوع 1) رگه- رگچه های کوارتز شیری- سفید دارای آپاتیت نسل اول- فلدسپار پتاسیم، 2) رگه- رگچه های کوارتز سفید- آپاتیت دار نسل دوم، 3) رگه- رگچه های کوارتز- هماتیت و 4) رگه- رگچه های تاخیری کربناتی تقسیم می شوند. کانه اصلی تنگستن در کانسار چاه‌ پلنگ جنوبی ولفرامیت است که همراه با رگه- رگچه های نوع 1 رخ داده است. بلورهای ولفرامیت غنی از آهن بوده و بیشتر ترکیب فربریتی دارند. شیلیت به عنوان کانه بعدی تنگستن در کانسار چاه پلنگ جنوبی در 2 نسل رخ داده و غنی‎شدگی قابل توجهی از آرسنیک از خود نشان می دهد. شیلیت نسل 1 به‎صورت همرشد با ولفرامیت در رگه- رگچه‌های نوع 1، و شیلیت نسل 2 به صورت جانشینی در حاشیه ولفرامیت، درون شکستگی های کوارتز و همراه با فازهای آرسنیک دار، در رگه- رگچه های نوع دوم رخ داده است. طلا در کانسار چاه‌ پلنگ جنوبی به‌صورت ادخال های ریز و یا به‎صورت همرشد با شیلیت های نسل 2 تشکیل شده است. سولفیدهای فلزات پایه و آهن، کبالتیت، نیکلین، سولفیدهای مس- نیکل- آهن و بیسموت طبیعی نیز از دیگر کانه های تشکیل شده در رگه- رگچه های نوع دوم هستند. رگه- رگچه های نوع سوم کوارتز- هماتیت و نوع چهارم کربناتی بدون کانه زایی تنگستن (مس- طلا) هستند. سیال‌های کانه دار در کانسار چاه پلنگ جنوبی دارای شوری پایین و اسیدی بوده و تحت تاثیر واکنش با سنگ های دیواره، سبب فروشویی فلزات قلیایی و گسترش دگرسانی کلریتی در آنها شده اند. الگوی عناصر ree در رگه- رگچه های نوع اول و دوم، تحت تاثیر حضور کانی های آپاتیت و شیلیت (جذب کننده عناصر mree) به‌صورت محدب رو به پایین (بیشترین تحدب در محل عنصر sm) و در رگه- رگچه های نوع سوم به دلیل نبود کانی های یادشده محدب رو به بالاست. الگوی مسطح عناصر ree در رگه- رگچه های نوع اول در نتیجه حضور کانی ولفرامیت است. رگه- رگچه های کانه دار نسبت به عناصر lree دارای غنی‎شدگی هستند. تنگستن در کانسار چاه پلنگ جنوبی شبیه کانسارهای تنگستن نوع رگه ای، دارای همبستگی مثبت با بیسموت و بدون همبستگی با قلع و مولیبدن است. طلا نیز همبستگی مثبت با تنگستن، بیسموت و آرسنیک دارد. ترکیب ایزوتوپی اکسیژن سیال‌های کانه ساز که کوارتزهای شیری- سفید، کوارتز سفید و ولفرامیت از آن ته نشست پیدا کرده اند، به‎ترتیب برابر با 7.91-8.61‰، 5.86-6.76‰ و 3.44-6.94‰ است. بر پایه مطالعات ایزوتوپی اکسیژن، منشا اولیه سیال‌های کانه دار ماگمایی بوده که در اثر آمیختگی پیشرونده با آب های جوی محتوای فلزی خود را در رگه- رگچه ها ته‌نشست داده اند.