کانی شناسی، زمین شیمی و کاربردهای صنعتی کانسنگ های بوکسیت درزی ولی، خاور بوکان، شمال باختر ایران

نهشته بوکسیت درزی ولی، در فاصله 20 کیلومتری خاور بوکان، جنوب استان آذربایجان غربی (شمال باختر ایران) واقع شده است. این نهشته به صورت لایه ها و عدسی های منفصل چینه‌سان در درون سنگ های کربناتی سازند روته (پرمین بالایی) گسترش یافته است. مطالعات کانی شناسی نشان می دهند که آب های سطحی با ماهیت اکسیدی- اسیدی و آب های زیرزمینی با ماهیت بازی- احیا نقش بارزی در توسعه و تکامل این نهشته ایفا نموده اند. بر اساس شواهد صحرایی و مطالعات زمین شیمیایی، سنگ های بازالتی محتمل ترین سنگ مادر این نهشته هستند. محاسبات فاکتور غنی شدگی آشکار می کنند که عناصر si، ca، mg، na، k، mn، co، rb و hf در طی تکوین این نهشته شسته شده، و عناصر al، ti، v، th، ga، zr، nb، u، و cr غنی شده اند. این در حالی است که عناصر fe، p، ni، ba، و y متحمل فرایندهای شستشو- تثبیت شده اند. نتایج به‌دست آمده نشان می دهند که عواملی مانند جذب سطحی، روبش، تمرکزهای بازماندی، بافرینگ محلول های هوازده کننده توسط سنگ بستر کربناتی، کنترل کانیایی، تفاوت در شدت دگرسانی، مواد آلی، و نوسانات سطح سفره آب‌های زیرزمینی نقش ارزنده ای در توزیع عناصر اصلی، فرعی، و جزیی در این نهشته ایفا نموده اند. این مطالعه همچنین آشکار می کند که کانسنگ های فقیر از آهن و غنی از آهن این نهشته به ترتیب ویژگی‌های مناسبی برای استفاده در صنایع دیرگداز و سیمان را دارا هستند.