شدت بخشی به هاله های ژیوشیمیایی رسوبات آبراهه ای با استفاده از شناسایی و حذف مرحله ای ‏عامل های غیر پیشگو به منظور افزایش موفقیت اکتشاف - مطالعات موردی: کانی سازی های ‏فلورین و مس

ژیوشیمی رسوبات آبراهه ای یکی از روش های موثر برای شناسایی ذخایر معدنی به‌ویژه در مراحل اولیه اکتشاف است. در مواردی که بر روی یک کانی سازی مشخص پی جویی صورت ‏می‌گیرد، بیشتر از تجزیه و تحلیل های چند متغیره مانند تحلیل عاملی برای استنتاج بهترین عوامل (فاکتورهای) پیشگو، از میان عناصر ردیاب و معرف کانی سازی مورد جستجو، استفاده می‌شود. ‏چگونگی استنتاج و انتخاب بهترین عامل معرف کانی سازی مورد جستجو هنوز مسیله ای بحث برانگیز است که موجب انتشار مقالات زیادی در این زمینه شده است. در مقاله حاضر روشی جدید ‏با عنوان تجزیه و تحلیل عاملی مرحله ای که در واقع روش بهبودیـافته تحلیل عاملی معمولی برای تولید نقشه‏‎ ‎های پراکندگی ژیوشیمیـایی می باشد، ارایه شده است. در روش تحلیل عاملی ‏مرحله ای ابتدا عناصر غیر معرف شناسایی و حذف شده، سپس مهم‌ترین و موثرترین عوامل پیشگو شنـاسایی می شوند. کاربرد این روش سبب شدت بخشی به هاله های ژیوشیمیایی شده و ‏واریانس تشریح شده توسط هر عامل نیز افزایش یافته است. همچنین کاربرد تجزیه و تحلیل عاملی مرحله ای موجب بهبود نرخ پیش بینی ذخایر معدنی و در نتیجه افزایش موفقیت اکتشاف شده ‏است. در مطالعه حاضر کارایی بهتر روش بهبودیافته تحلیل عاملی مرحله ای نسبت به تحلیل عاملی معمولی، با اجرای آن بر روی داده های ژیوشیمیایی 2 منطقه متفاوت و برای 2 کانی سازی نوع ‏مختلف، به اثبات رسیده است. در این مناطق کاربرد روش تحلیل عاملی مرحله ای موجب افزایش مجموع واریانس تحت پوشش عامل پیشگوی کانی سازی و همچنین افزایش نرخ پیش بینی ‏اندیس های معدنی شده است. بنابراین موفقیت اکتشاف افزایش یافته است. همچنین با کاربرد تحلیل عاملی مرحله ای، انطباق بیشتری میان بی‌هنجاری های ژیوشیمیایی و سنگ میزبان کانی سازی ‏به‌دست آمده است. ‏