بررسی سامانه کانه‌زایی فلزات پایه و گرانبها در محدوده‌های معدنی چشمه‌حافظ و چالو، ‏کمان ماگمایی ترود-‏‎ ‎چاه‌شیرین

کمان آتشفشانی-‏‎ ‎نفوذی ترود- چاه‌شیرین در جنوب فروافتادگی کویر چاه‌جم (جنوب‌خاور دامغان)، میزبان رخدادها و ذخایر معدنی بی‌شماری همچون سرب و روی، مس، نقره و طلا است که کانسارهای ‏چندفلزی نوع رگه‌ای چشمه‌حافظ (سرب- روی± مس± نقره± طلا) و چالو (مس- طلا± نقره) در مرکز آن قرار دارد. در این پهنه، فعالیت‌های آتشفشانی‌ کالک‌آلکالن ترشیری و کانی‌سازی مرتبط با آن بیشتر ‏در ارتباط با گسل‌های چپ‌گرد انجیلو در شمال و ترود در جنوب با راستای شمال‌‌ خاوری- جنوب‌‌ باختری رخ‌ داده است. سنگ‌های رخنمون‌یافته در پهنه ترود- ‏‎ ‎‏ چاه شیرین شامل توالی‌هایی از سنگ‌های ‏رسوبی، آتشفشانی و آتشفشانی- تخریبی است. این سنگ‌ها شامل سیلت‌سنگ و ماسه‌‌سنگ‌ نازک‌لایه، سنگ‌های آذرین بیرونی حدواسط، لاپیلی‌توف و‌ برش‌های آتشفشانی است. گدازه‌های آندزیت و ‏آندزیت‌بازالت‌ در منطقه چشمه حافظ و واحدهای تراکی‌آندزیت و تراکی‌آندزیت بازالت‌ در منطقه چالو میزبان کانی‌سازی گرمابی در این مناطق هستند. کانی‌سازی در منطقه چشمه حافظ طی سه مرحله شامل، ‏‏1) کانی‌سازی رگه‌ای و انتشاری پیریت- کالکوپیریت با دمای همگن‌شدگی 188 تا 238 درجه سانتی‌گراد و شوری 6 تا 14 درصد وزنی معادل نمک ‌طعام؛ 2) کانی‌سازی سولفیدی اصلی با ماهیت رگه‌ای، ‏انتشاری و برشی با دمای همگن‌شدگی 243 تا 276 درجه سانتی‌گراد و شوری 11 تا 18 درصد وزنی معادل نمک ‌طعام؛ 3) کانی‌سازی جانشینی و رگه‌ای (کوارتز و کلسیت بی‌بر) با دمای همگن ‌شدگی 148 تا ‏‏185 درجه سانتی‌گراد و شوری 4 تا 11 درصد وزنی معادل نمک ‌طعام است. کانی‌سازی در منطقه چالو نیز با گسترش کم و کانی‌شناسی ساده طی دو مرحله رخ داده است، 1) کانی‌سازی رگه- ‏‎ ‎رگچه‌ای پیشین ‏متشکل از هماتیت تیغه‌ای، مگنتیت، کالکوپیریت و پیریت نسل اول (‏i‏) با دمای همگن‌شدگی 332 تا 356 درجه سانتی‌گراد و شوری 7 تا 11 درصد معادل نمک‌ طعام و 2) کانی‌سازی پسین با ماهیت برشی و ‏استوک‌ورک متشکل از پیریت نسل دوم (‏ii‏)، بورنیت، تتراهدریت، کلسیت رگه‌ای و کلریت با دمای همگن‌شدگی 290 تا 322 درجه سانتی‌گراد و شوری 3 تا 7 درصد وزنی معادل نمک‌ طعام، رخ ‌داده ‏است. می‌توان گفت با افزایش فاصله از منطقه چالو و نزدیک شدن به منطقه چشمه حافظ، دمای همگن‌شدگی، شوری سیال کانه‌ساز و ژرفای کانی‌سازی کاهش یافته و کانی‌زایی در‎ ‎‏ محدوده چشمه حافظ و چالو ‏در اثر اختلاط سیالات گرمابی و جوی رخ ‌داده است. ‏