ژیوشیمی و تعیین خاستگاه ماگمای کانسار مس پورفیری هفت‌چشمه، آذربایجان شرقی

کانسار مس پورفیری هفت‌چشمه در 28 کیلومتری شمال شهرستان ورزقان در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. بیشتر سنگ‏‎های منطقه به سن الیگومیوسن و دربردارنده توده‌های نفوذی ‏کوارتزدیوریتی تا گرانودیوریتی به‌شدت دگرسانی هستند که دایک‎های آندزیتی بدون کانی‏‎سازی این واحدها را قطع کرده است. هدف اصلی این پژوهش مطالعه ژیوشیمی و تعیین ‏خاستگاه ماگمای کانسار هفت‌چشمه است. بررسی روند تغییرات اکسید عناصر اصلی در نمونه‌ها، بیانگر پیوستگی طیف تغییرات سنگ‎شناسی و منشا یکسان توده‏‎ها در منطقه است. از ‏سوی دیگر روند تغییرات عناصر سازگار و ناسازگار نمونه‌ها بیانگر تبلور تفریقی نمونه‌ها و آلایش یا آغشتگی با پوسته بالایی است.‏‎ ‎در نمودارهای عنکبوتی تهی‌شدگی ماگما از عناصر ‏ti، ‏‎ nbوsr ‎‏ و غنی‌شدگی از عناصر ‏k، ‏th‏ و ‏rb‏ دیده می‌شود. غنی‎‏‌شدگی نمونه‌ها از ‏lile‏ و تهی‏‎شدگی از ‏hfse‏ همانند فعالیت ماگمایی نوع ‏i‏ در کمان‌های آتشفشانی (‏vag‏) ‏است. از سوی دیگر نمودارهای تعیین محیط زمین‌ساختی رسم‎شده نیز نشان از وابستگی توده هفت‌چشمه به فعالیت ماگمایی نوع ‏i‏ در کمان‌های آتشفشانی کناره قاره‌ها دارد.‏‎ ‎ترکیب ‏شیمیایی بیوتیت‌ها نیز منشا کالک‌آلکالن ماگمای کانسار هفت‎چشمه را تایید می‌کند.‏