زمین شناسی و سنگ شناسی مجموعه بازالتی سلطان‎میدان در رخنمون های شمال و شمال ‏خاور شاهرود، البرز خاوری، شمال ایران

مجموعه بازالتی سلطان‎میدان نمایانگر مهم‌ترین، ستبر ترین و حجیم ترین فعالیت ماگمایی پالیوزوییک پیشین ایران است که در پهنه البرز خاوری در شمال و شمال خاور شاهرود رخنمون ‏دارد. این مجموعه، روی سازند قلی به سن اردوویسین پایانی و در زیر سازند پادها به سن دونین پیشین قرار دارد. نشانه‌های میدانی بیانگر حضور بیش از 50 روانه گدازه است که به‌طور ‏متناوب در محیط خشکی و زیر آبی فوران کرده اند. این مجموعه دربر دارنده یک طیف تفریقی پیوسته از بازالت، آندزیت بازالتی، تراکی بازالت و تراکی آندزیت بازالتی است که دچار ‏درجات متوسط تا شدید دگرسانی شده است. نمودارها و داده‌‌های ژیوشیمیایی بیانگر ماهیت انتقالی تا قلیایی ماگمای اولیه، ارتباط زایشی سنگ های این مجموعه از راه فرایند تبلور ‏تفریقی با یکدیگر، تاثیر نداشتن و یا نقش ناچیز آلایش ماگمایی در تحول آنها و تشکیل ماگمای اولیه سازنده آنها از ذوب بخشی 15 تا 17 درصدی یک منشا گوشته ای غنی شده گارنت ‏‏ پریدوتیتی در یک محیط کششی کافتی درون قاره ای هستند. این جایگاه، با محیط کششی کافتی حاکم بر البرز و ایران مرکزی در پالیوزوییک پیشین و به‌ویژه اردوویسین پسین- ‏سیلورین در مراحل آغازین تشکیل و گسترش تتیس کهن سازگار است.‏