ریخت‌زمین‌ساخت، هندسه و سازوکار جوان پهنه گسلی صوفیان- شبستر، آذربایجان (ایران)‏

پژوهش پیش رو با هدف بررسی‌های ریخت‌زمین‌ساختی در پهنه گسلی صوفیان - شبستر در پهنه البرز باختری - آذربایجان (شمال باختری ایران) به انجام رسیده است. این پهنه گسلی، در ‏دامنه جنوبی بلندی‌های میشو، واحدهای زمین‌شناختی نیوژن و کواترنری را بریده است. بر پایه مطالعه داده‌های حاصل از تلفیق داده رقومی توپوگرافی با مقیاس?????/?، عکس‌های ‏هوایی در مقیاس ?????/?، تصاویر ماهواره‌ای لندست با دقت مکانی30 متر و اندازه‌گیری‌های میدانی، بیشینه جابه‌جایی افقی و شاقولی تجمعی در طول پهنه گسلی صوفیان- شبستر ‏به‌ترتیب ?0?±???? متر (در رودخانه مشنق) و4±?? متر (در مخروط‌افکنه خاور روستای بنیس) برآورد شد. کمینه جابه‌جایی افقی و شاقولی تجمعی (در بخش باختری پهنه گسلی) به ‏ترتیب 5/0± 9 متر (در آبراهه جابه‌جا شده در شمال شرفخانه) و4± ? متر (در آبراهه شمال کوزه‌کنان) دیده شد. میزان جابه‌جایی افقی و شاقولی به‌ترتیب ?0± ??? مترو 4±?? متر (در ‏رودخانه شمال باختری کوزه‌کنان)، امکان محاسبه زاویه ریک صفحه گسل را با استفاده از محاسبات هندسی در بخش باختری این پهنه گسلی فراهم می‌آورد. بر پایه این محاسبه، زاویه ‏افت لغزش روی صفحه بخش گسلی شبستر برابر با 4±?? درجه به سوی باختر است. بر پایه زاویه ریک محاسبه‌شده برای صفحه گسل و شواهد ریخت‌زمین‌ساختی پهنه گسل، پهنه ‏گسلی صوفیان- شبستر دارای راستای ‏n81e‏ با زاویه ریک ? تا ?? درجه به سوی باختر و سازوکار امتدادلغز راست‌گرد به همراه مولفه‌ای فشاری با شیب به سوی شمال معرفی شده است. ‏از این رو، پهنه گسلی صوفیان- شبستر (شامل پاره‌گسل‌های صوفیان، شبستر، ‏f1‎، شرفخانه (‏f2‎‏) و (‏f3‎‏) از دیدگاه نوزمین‌ساخت، پهنه‌ای جنبا به‌شمار می‌آید.‏