بررسی رخساره‌ها، محیط‌های رسوبی و دیاژنز کربنات‌های بالایی سازند دالان ‏

‏ سازند دالان به سن پرمین بالایی دارای رخساره‌های کربناتی با میان لایه‌های تبخیری، یکی از مهم‌ترین سازندهای مخزنی گازدار در نواحی زاگرس چین‌خورده و بخش‌های وسیعی از ‏خلیج‌فارس به شمار می‌آید. رخساره‌های مخزنی به ویژه سنگ‌آهک‌های اُاُلیتی این سازند به طور عمده مربوط به واحد دالان بالایی است. بر اساس مطالعات رسوب‌شناسی در واحد دالان ‏بالایی در چاه مورد مطالعه هفت رخساره تشخیص داده شده است که در کمربندهای رخساره‌ای پهنه کشندی، لاگون و سدهای زیر آبی ماسه‌ای نهشته شده‌اند. رسوبات این بخش در ‏یک سکوی کربناتی از نوع رمپ کم‌شیب مشابه امروزی خلیج فارس تشکیل شده است. فرایندهای دیاژنزی گوناگونی بر این واحد تاثیر گذاشته است. مهم‌ترین فرایندهای دیاژنزی ‏شامل آشفتگی زیستی، میکریتی‌شدن توسط موجودات میکروسکوپی، نوشکلی، جانشینی، دولومیتی‌شدن، انیدریتی‌شدن، فشردگی و انحلال فشاری، سیمانی‌شدن، انحلال و شکستگی ‏است. با توجه به شواهدی چون انحلال گسترده و تشکیل تخلخل‌های قالبی و حفره‌ای و تشکیل انواع سیمان‌های مربوط به محیط جوی (متیوریک) (تیغه‌ای، هم‌بعد و ...) و ترتیب تقدم و ‏تاخر فرایندها می‌توان نتیجه گرفت که رسوبات مورد مطالعه، پس از طی محیط دیاژنز دریایی مستقیماً وارد محیط دفنی نشده‌اند، بلکه دست‌کم بخش‌هایی مانند سد اُاُلیتی ‏‎(shoal)‎، ‏فرایندهای دیاژنزی محیط فراتیک آب شیرین را تحمل کرده و پس از آن دیاژنز محیط دفنی را پشت سر گذاشته‌اند.‏