بررسی تغییرات ترکیب شیمیایی کانی‌های دگرگونه در سنگ‌های بازیک میلونیتی و ‏متاسوماتیک شمال باختر ارومیه‏

‏ منطقه مورد مطالعه بخشی از پهنه سنندج ـ سیرجان بوده که به طور عمده از سنگ‌های دگرگونی تشکیل یافته است و دارای سنگ‌های متنوعی با منشا آذرین اسیدی و بازیک است. ‏مطالعه و بررسی سنگ‌های دگرگون شده بازیک منطقه حاکی از این است که متاسوماتیسم و دگرریختی مکانیکی دو فرایند اصلی تبلور دگرگونی بوده و تغییرات شیمیایی همراه با ‏پیشرفت متاسوماتیسم و دگرشکلی ایجاد شده است (محمدیها، 1379). آمفیبول و پلاژیوکلاز از جمله کانی‌های اصلی موجود در سنگ‌های بازیک منطقه هستند و در این نوشتار سعی ‏شده است تا ماهیت تغییرات شیمیایی آمفیبول‌ها و پلاژیوکلازهای دگرگونی با توجه به سنگ‌های میزبان و تغییرات پیشرونده مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از تجزیه میکروپروب ‏کانی‌های آمفیبول‌ نشان می‌دهد که طی میلونیتی شدن گابروها در این منطقه میزان ‏al2o3‎‏ و ‏tio2‎‏ افزایش و میزان ‏mgo‏ و ‏mno‏ کاهش یافته است و نیز متاسوماتیسم باعث افزایش ‏میزان ‏al2o3‎‏ و‏na2o‏ در این کانی‌ها شده است. نتایج تجزیه مربوط به کانی پلاژیوکلاز بیانگر آن است که طی میلونیتی و متاسوماتیتی شدن میزان ‏cao‏ کاهش یافته و در عوض در ‏اثر متاسوماتیتی شدن میزان ‏al2o3‎‏ و‏na2o‏ در آن افزایش می‌یابد. به طور کلی این تغییرات تحت تاثیر ترکیب شیمیایی توده، شرایط فشار و حرارت، فوگاسیته اکسیژن و حضور ‏فازهای متعادل با این کانی‌هاست. افزایش میزان ‏al‏ باعث افزایش جانشینی چرماکیتی در آمفیبول‌های سنگ‌های دگرریخت شده می‌شود و از طرفی افزایش میزان ‏na‏ در سنگ‌های ‏متاسوماتیک، باعث شده که جانشینی ادنیتی در آمفیبول این قبیل سنگ‌ها از جانشینی‌های شاخص به شمار آید.‏