بررسی توالی خروجی افیولیتی و سری فراافیولیتی محدوده قز- افچنگ،‏ اهمیت جایگاه زمین‌ساختی- ماگمایی آنها ‏

توالی خروجی رخنمون یافته درخاور روستای قز واقع در شمال باختری سبزوار، دربردارنده تنوعی است که می‌توان آن را به سه بخش اصلی تقسیم کرد. بخش زیرین با فراوانی برش و ‏توف‌ هیالوکلاستیک، بخش میانی با گدازه آفیریک حفره دار و بخش بالایی با تناوبی از روانه صفحه ای و سنگ های آتشفشانی- رسوبی همراه است. میان‌لایه های سنگ‌آهک پلاژیک ‏دربردارنده ریززیاهای با سن کرتاسه بالایی (مایستریشتین- مایستریشتین بالایی) است. فراوانی برش هیالوکلاستیک، روانه صفحه ای و گدازه حفره- بادامک دار نسبت به گدازه فیریک، ‏گویای تشکیل این توالی در یک آهنگ بازشدگی تند است. سری فراافیولیتی رخنمون یافته در محدوده روستای افچنگ، شامل تناوبی از سنگ های توربیدایتی و آتشفشانی- رسوبی ‏همراه با جریان گدازه ،گدازه آفیریک و فیریک و میان‌لایه های چرت- رایولاریت و سنگ‌آهک پلاژیک است. بررسی دیرینه‌شناسی این سنگ ها نیز سن کرتاسه بالایی را به دست داده ‏که این ایده را تقویت می کند که سری فراافیولیتی به صورت گودالی همزمان در مجاورت پوسته اقیانوسی سبزوار شکل گرفته است. بر پایه نتایج تجزیه‌های شیمیایی، روانه صفحه‌ای ‏بخش زیرین و گدازه بالشی بخش میانی از توالی خروجی، ویژگی‌های ‏oib‏ را نشان می دهند در حالی که گدازه های آتشفشانی بخش بالایی از توالی خروجی و گدازه های فیریک، ‏آفیریک و جریانی سری فراافیولیتی تهی‌شدگی آشکار از ‏nb‏ و تهی‌شدگی ناچیز ازzr ‎‏ دارند که قابل مقایسه با فعالیت آتشفشانی مناطق فرورانش هستند. بررسی نمودارهای ‏زمین‌ساختی- ماگمایی تمایل ‏‎ oibو کمانی نمونه ها را تایید می کند و به نظر می رسد که منشا ماگمای مادر بخش های زیرین و میانی از توالی خروجی متاثر از برجستگی های (پلوم‌های) ‏برخاسته از گوشته بوده است. منبع ماگمای مادر بخش بالایی توالی خروجی و گدازه های سری فراافیولیتی نیز تهی شده بوده که در اثر تاثیر ترکیبات برخاسته از صفحه فرورونده ‏‏(سیال‌ها- مذاب)، غنی‌شدگی های متفاوتی را تحمل کرده اند. جایگاه زمین‌ساختی- ماگمایی توالی خروجی و سری فراافیولیتی با سناریوی فرورانش عمومی پوسته اقیانوسی حاشیه صفحه ‏عربی به زیر خرده قاره ایران مرکزی طی کرتاسه بالایی و در یک حوضه متمایل به پشت کمان قابل توجیه است. ‏