تشخیص تنشگاه های بزرگ در البرز با استفاده از لرزه خیزی دهه گذشته و معرفی محتمل ترین ‏مکان های رویداد زمین‌لرزه های بزرگ آینده‏

در این نوشتار با استفاده از پیشینه لرزه خیزی در منطقه زمین‌ساختی البرز، به شناسایی مکان هایی می پردازیم که بیشترین احتمال را برای رویداد زمین لرزه در این ناحیه دارند. در این راستا، ‏متغیرهای لرزه خیزی (‏a، ‏b‏) در ناحیه البرز، به صورت محلی و برای نقاطی با فاصله 10 کیلومتر از یکدیگر محاسبه شده و نقشه متغیرهای لرزه خیزی منطقه به‌دست آمده است. نقاطی از نقشه ‏مش بندی شده منطقه که دارای کمینه مقدار ‏b‏ هستند، متحمل بیشترین میزان تنش می شوند، در نتیجه چنین نقاطی معرف تنشگاه های البرز یعنی محتمل ترین نقاط برای رخداد زمین‌لرزه هستند. ‏محاسبه متغیر زمان بازگشت محلی (‏tl‏) با استفاده از متغیرهای ‏a‏ و ‏b، به عنوان متغیری که محل تنشگاه ها را به صورت تجمع یافته تری نسبت به متغیر ‏b‏ برآورد می‌کند، به تعیین دقیق تر مکان ‏تنشگاه ها انجامیده است. با رسم نقشه احتمال خطر محلی (‏pl‏) در ناحیه البرز که با استفاده از مطالعه لرزه خیزی ناحیه پیش از زمین لرزه 2004 کجور- فیروزآباد (3/6‏mw=‎‏) به‌دست آمده است، ‏نشان داده می شود که روش یاد شده، محل رخداد زمین لرزه یاد‌شده را به عنوان یک ناحیه با احتمال زیاد برای رخداد زمین لرزه بزرگ معرفی کرده است. نقشه متغیرهای یاد‌شده برای لرزه ‏خیزی ناحیه در دو بازه زمانی قبل و بعد از زمین لرزه کجور- فیروزآباد رسم شده تا تغییرات زمانی متغیرهای لرزه خیزی تحت‌تاثیر این زمین لرزه مطالعه شود. نقشه لرزه خیزی منطقه پس از ‏رخداد زمین لرزه، نشان می دهد که رخداد آن باعث تغییر الگوی توزیع تنش در منطقه شده است. این زمین لرزه محل تنشگاه ها را تغییر داده و رژیم انباشت تنش در ناحیه را از نیمه باختری البرز ‏به نیمه خاوری انتقال داده است. به نظر می رسد، گسیختگی قطعه باختری گسل خزر در زمین لرزه کجور - فیروزآباد و لرزه خیزی بالای بخش میانی این گسل، باعث انتقال قفل شدگی از انتهای ‏باختری به انتهای خاوری آن شده است. بنابراین قطعه انتهای خاوری گسل خزر به عنوان مکانی که به‌تازگی تنش بالایی را تحمل می کند و به عنوان یک تنشگاه جدید در ناحیه البرز معرفی ‏می شود. به همین ترتیب، محدوده بین نیمه خاوری گسل شمال البرز و گسل عطاری و همچنین گسل جاجرم به عنوان تنشگاه های جدید و در نتیجه نواحی خطر جدید در ناحیه البرز معرفی ‏می‌شوند.‏