آزادشدن عناصر بالقوه سمناک در طول هوازدگی از شیل های سیاه محدوده معدن متروکه ‏آنتیموان آغ دره بالا، تکاب، شمال باختر ایران

شیل های سیاه محدوده معدن متروکه آنتیموان آغ دره بالا واقع در شمال‌باختر تکاب، دارای غلظت های بالایی از عناصر بالقوه سمناک به‌ویژه آرسنیک (‏‎ ppm‏11883- 4403)، آنتیموان ‏‏(‏ppm‏1022- 405) و جیوه (‏‎ ppm‏58 - 30) هستند. محاسبه ضریب غنی شدگی عناصر نشان داده است که در طول هــوازدگی بعضـی عناصـر مانند ‏as،sb ‎، ‏hg،zn ‎،u ‎،sr، ‏ni،v ‎، ‏co،‎ ‎cu ‎، ‏mo، ‏ni‏ و ‏zr‏ دچار تهی‌شدگی و عناصری همچون ‏pb‏ ،th‏ ،ga‏ ،rb‏ و ‏ta‏ دچار غنی‌شدگی شده اند. نتایج محاسبات موازنه جرم نیز نشان داده است که بالاترین میزان آزاد شدن ‏عناصر به ترتیب به ‏cd‏ ،zn‏ ،u‏ ،sr‏ ،ni‏ ،v‏ ،cu‏ ،as‏ ،mo‏ ،tl‏ ،‏zr‏ ،hg‏ و ‏sb‏ تعلق دارد. با توجه به میانگین غلظت عناصر بالقوه سمناک در سنگ های غیرهوازده (سالم) و تناژ محاسبه‌شده ‏رخنمون های شیل سیاه، بیشترین مقدار وزنی آزاد شده عناصر به ترتیب به ‏as‏ ،‏sb‏ ،‏sr‏ ،‏zn‏ ،‏ni‏ ،‏v‏ ،‏zr‏ ،‏cu‏ ،‏u‏ و ‏hg‏ تعلق دارد. با توجه به بررسی های انجام شده، می توان نتیجه گرفت که ‏شیل های سیاه هوازده در محدوده معدن متروکه آنتیموان آغ دره بالا، نقش اساسی در ایجاد آلودگی زمین زاد در محیط های پایین دست داشته اند. ‏