منشا شبکه رگه‌ای راست‌گوشه در فلیش‌های پالئوسن-ائوسن جنوب بیرجند، خاور ایران

این مقاله نتایج یک مطالعه میدانی را با هدف توصیف و تفسیر منشا شبکه رگه‌ای در جنوب بیرجند ارائه می‌دهد. در مجاورت افیولیت بیرجند در خاور ایران، رخساره فلیشی پالئوسن – ائوسن در ناحیه‌ پیش‌بوم بیرجند و همزمان با کوهزایی آلپی (لارامید) نهشته شده است. واحد ماسه‌سنگی این رخساره در برگیرنده دو دسته رگه کوارتزیتی راست‌گوشه است. دسته رگه 1 با امتداد n310-340، به موازات پیشانی کوهستان باقران و دسته رگه 2 (n215-240) عمود بر آن تشکیل شده است. بازسازی تنش دیرین در پالئوسن-ائوسن، جهت فشارش ناحیه‌‎ای را n240 نشان می‎دهد که عمود بر پیشانی کوهستان باقران است. از لحاظ ساختاری، برای ایجاد رگه‌های راست‌گوشه می‌بایست σ1 عمود بر لایه‌بندی و σ1 و σ1 افقی باشند. این وضعیت در ائوسن میانی – الیگوسن ایجاد شده است. کشش‌های پس از برخوردی این دوره باعث کاهش فشار ناحیه‌ای در منطقه گردید. در نتیجه تنش اصلی بیشینه (σ1) به وضعیت قائم تغییر یافت و تنش میانی (σ2) موازی فشار کوهزایی قرار گرفت. در این شرایط بازشدگی‌های کششی (حالت i) راست‌گوشه در نتیجه وارونگی محلی تنش و فشار سیال در رخساره فلیشی تشکیل شدند و در فازهای بعدی دگرشکلی، دسته رگه 1 در راستای دسته رگه 2 متحمل برش چپ‌بر شدند.

the origin of orthogonal vein network in paleocene-eocene flysch south of birjand, eastern iran

this paper presents the results of a field study aiming to describe and to interpret origin of the vein network in the south of birjand. adjacent to birjand ophiolite in eastern iran, the paleocene-eocene flysch facies was deposited in the birjand foreland area concomitant with the alpine orogeny (laramide). the sandstone unit of this facies contain two orthogonal sets of quartzite veins. the n310-340 striking veins (set 1) are arranged parallel to the bagheran kuh range front and perpendicular to the vein set 2 (n215-240). the paleostress reconstruction in the paleocene-eocene shows that the regional compression direction n240 is perpendicular to the bagheran kuh range front. structurally, to create orthogonal veins, σ1 should be perpendicular to the layering and σ2 and σ3 should be horizontal. this situation was created in the middle eocene-oligocene. the post-collision extensions of this period caused a decrease in regional pressure in the region. as a resault, the maximum principal stress (σ1), was changed to a vertical state and intermediate stress (σ2) was parallel to the orogenic pressure. in these conditions, orthogonal tensile openings (state i) were formed as a result of the local inversion of stress and fluid pressure in the flysch facies.