کاربرد ترکیب ژئوشیمیایی در تعیین سنگ مادر رسوبات تخریبی: مطالعه موردی از رسوبات جنوب و باختر دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه که یک فرورفتگی زمین‌ساختی در شمال باختر ایران است، سالانه دریافت کننده مقادیر زیادی رسوبات فرسایش یافته از ساختارهای زمین‌شناسی اطراف این دریاچه است. در نتیجه خشکسالی های متوالی سال های اخیر، این رسوبات مستعد ایجاد بادرفت در معرض فرسایش بادی قرار گرفته و بنابراین یک منشا مهم برای انتشار رسوبات در طی توفان های گرد و غبار است. در این پژوهش، رسوبات حاشیه جنوبی و باختری دریاچه پلایایی ارومیه از جنبه تعیین سنگ منشا مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. رسم نمودارهای دوتایی مانند نسبت th/co‌ به la/sc‌ و tio2 به al2o3 و مقایسه نسبت عناصر کمیاب مانند la/sc, th/sc, la/co, th/co و cr/th بیانگر منشا سنگ‌ های آذرین عمدتا فلسیک و بعضا بازیک برای این رسوبات است. رسم نمودار های عنکبوتی برای عناصر اصلی و کمیاب موجود در رسوبات مورد مطالعه، فقیر شدگی آنها نسبت به v sc, cr, و ni و غنی شدگی sr و th را نشان می دهد که وجود سنگ منشا اسیدی و بعضا مافیک تا اولترامافیک را تایید می کند. ژئوشیمی عناصر اصلی از طریق قرار دادن مقادیر  sio2 در برابر مجموع al2o3  k2o, و na2o و همچنین مقدار اندیس شیمیایی هوازدگی، شرایط آب و هوایی خشک را در زمان رسوب‌گذاری رسوبات دریاچه ارومیه نشان می‌دهد.

application of geochemistry in determining the parent rock of terrigenous sediments: a case study from sediments of south and west of urmia lake

the urmia lake, which is a tectonic depression in the northwest of iran, has received a lot of eroded sediments of the geological records of the lake watershed. because of the constant drought in the recent years, sediments have been subjected to the wind erosion and thus are an important source for local and regional emission during dust storms. in this research the south and west sediments of the urmia playa lake have studied on the parent rock issue. bivariate plots such as th/co versus la/sc and tio2 versus al2o3 and comparison proportion of the trace elements such as la/sc, th/sc, la/co, th/co and cr/th display mainly the felsic and partly basic rocks source for the studied sediments. major and trace spider plots of the studied sediments display their depletion with respect to sc, v, cr, ni and enrichment with respect to th and sr, confirm mainly a felsic and partly mafic and ultramafic source rocks. geochemistry of the major elements shows the dry climatic conditions during deposition of urmia lake sediments, suggested by bivariate plots of sio2 against the sum of al2o3, k2o and na2o as well as the amount of chemical index of weathering.