تبلور آمفیبول و نقش آن در شکل‌گیری سنگ‌های آداکیتی مجموعه آذرین ملایر-بروجرد

نوار سنندج- سیرجان کمان قاره‌ای فعالی است که حاصل فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر ایران مرکزی است و میزبان مجموعه آذرین ملایر- بروجرد است. به‌تازگی در این مجموعه نمونه‌هایی با ویژگی سنگ‌های آداکیتی گزارش شده است. مطالعه پیش‌رو نشان می‌دهد که از فرایندهای پتروژنتیکی مختلفی که برای تشکیل سنگ‌های آداکیتی پیشنهاد شده دو فرایند در تشکیل سنگ‌های آداکیتی این مجموعه نقش داشته است. 1) برهم‌کنش ماگمای مشتق از پوسته با سنگ‌های الترامافیک؛ 2) تبلور آمفیبول از یک ماگمای مافیک‌تر. به نظر می‌رسد ماگمای با منشا پوسته‌ای پس از نفوذ به سنگ الترامافیک و برهم‌کنش با آن، بلورهای آمفیبول را درون سنگ الترامافیک متبلور کرده است. رشد آمفیبول با تغییرات بافتی و شیمیایی به سمت حاشیه بلور همراه است. مدل‌سازی شیمیایی نشان داد که رشد آمفیبول با هضم الیوین همراه است. بخش‌های باقیمانده الیوین‌های هضم شده به صورت ادخال درون آمفیبول دیده می‌شود. تبلور آمفیبول باعث افزایش th, zr, ta و lree اما کاهش ti و hree در ماگمای جدید (مذاب در تعادل با آمفیبول حاشیه‌ای) شده است. هضم الیوین هم مانع کاهش ni و co شده است. ترکیب شیمیایی مذاب در تعادل با آمفیبول حاشیه‌ای با سنگ‌های آداکیتی بسیار شبیه است. بنابراین مذاب تشکیل‌دهنده آمفیبول حاشیه‌ای همان مذاب آداکیتی است.

amphibole crystallization and its role in the origin of the adakitic rocks from the malayer-boroujerd igneous complex

the malayer-boroujerd plutonic complex (mbpc) is part of the sanandaj-sirjan continental arc of iran resulted from subduction of neotethys oceanic crust below central iran microcontinent. a number of adakitic samples have recently been reported in the mbpc. this study shows that among the various petrogenetic processes responsible for the formation of adakitic rocks, two have been suggested in the genesis of those from the mbpc. i) interaction of crust-derived magma with ultramafic rocks and ii) crystallization of amphibole from a more basic magma. the former process leads to formation of intermediate to basic magma that subsequently crystallized amphibole in the ultramafic rocks. amphibole growth was associated with textural and chemical changes toward the rim. chemical modeling shows that amphibole growth was coeval with assimilation of olivines that their residue are remained as inclusions in the amphibole. the magma that formed the rim of amphiboles had higher th, zr, ta and lree but lower ti and hree than the core-forming magma. assimilation of olivine during the amphibole growth prevented a decrease in ni and co content of the remained magma. comparable chemistry of the rim-forming melt and mbpc adakitic rocks suggest that they are of the same origin.