الگوی پیدایش کانسار مس میاندشت، خاور میامی: بر پایه شواهد زمین‌شناسی، کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی

کانسار مس میاندشت، در 110کیلومتری خاور شاهرود، 24 کیلومتری شمال باختر عباس‌آباد و در کمربند آتشفشانی سنوزوییک شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. عمده واحد‌های سنگ- چینه‌ای منطقه مورد مطالعه دارای سن ائوسن و شامل گدازه‌های زیردریایی (بازالت، تراکی‌بازالت، آندزیت و تراکی‌آندزیت)، آذرآواری (توف، توف برش، آگلومرا) و مجموعه های رسوبی (آهک نومولیت‌دار، آهک توفی، شیل، ماسه سنگ و کنگلومرا) هستند. کانه‌زایی مس در این منطقه به‌صورت اپی ژنتیک و چینه‌کران در امتداد لایه‌بندی سنگ‌های درونگیر (توف‌برش و آگلومرا با ترکیب آندزیت بازالتی و تراکی‌آندزیت‌بازالتی) و نیز در امتداد گسل‌های قطع‌کننده لایه‌بندی سنگ‌های میزبان رخ داده است. بافت‌های عمده ماده معدنی شامل رگه- رگچه‌‌ای، پرکننده فضای خالی، دانه پراکنده و جانشینی است. ماده معدنی حاوی کانی‌های اولیه کالکوسیت، بورنیت، کالکوپیریت و پیریت و کانی‌های ثانویه کوولیت، کالکوسیت ثانویه، مالاکیت، هماتیت، گوتیت و آزوریت است. از مهمترین دگرسانی‌های همراه کانه‌زایی می‌توان به دگرسانی کربناتی- سیلیسی، سریسیتی و آرژیلیک و کلریتی اشاره کرد که با نزدیک‌شدن به بخش کانه‌دار، بر شدت کربناتی و سیلیسی‌شدن افزوده می شود. محیط زمین‌ساختی تشکیل توالی میزبان این کانسار با توجه به بررسی‌های ژئوشیمیایی صورت گرفته، محیط کششی است که در کمان آتشفشانی حاشیه قاره‌ای تشکیل شده است. با توجه به ویژگی‌هایی نظیر محیط زمین‌ساختی، سنگ‌های دربرگیرنده، کانی‌شناسی، کنترل‌کننده‌های کانه‌زایی و انواع دگرسانی‌ها، کانسار مس میاندشت با کانسار‌های تیپ مانتو شباهت زیادی نشان می دهد و به‌طور عمده در زمان کوهزایی و چین‌خوردگی و گسل‌خوردگی توالی میزبان تشکیل شده است. گفتنی است ویژگی خاص کانه‌زایی مس میاندشت شامل گسترش دگرسانی آرژیلیک و نبود دگرسانی قابل توجه زئولیتی، آن را از دیگر کانسارهای مس منطقه از جمله کانسار عباس‌آباد متمایز می کند.

genesis of the miandasht copper deposit, east of mayamey: based on geological, mineralogical and geochemical evidences

miandasht copper deposit is located in 110 km east of shahrood, 24km north west of abbasabad, and in the cenozoic volcanic belt of north of central iran zone. the major rock units of the study area have eocene age and include submarine flows (andesite, basalt, and trachyandesit), pyroclastic (tuff breccia and agglomerate) and sedimentary complex (nomullitic limestone, tuffacous limestone, shale, sandstone and conglomerate). mineralization in the miandasht copper deposit occurred as parallel to layering of the host rocks (tuff breccia and agglomerate), and also along with cross- cutting faults of the host rocks in form of stratabound and epigenetic ores. the main ore textures include vein- veinlets, open space filling, disseminated and replacement. the ores contain primary pyrite, chalcopyrite, chalcocite, bornit, and secondary covellite, chalcocite, malachite, hematite and limonite. the most important wall rock alterations accompanied with mineralization are carbonatic- silicic, sericitic, argillic, and chloritic, and that the amound of carbonatization and silicification increases with closing to mineralization zones. according to geochemical studies, tectonic setting of the deposit was extensional environment formed in a continental margin volcanic arc. based on essential characteristics of the copper mineralization such as tectonic setting, host rocks, mineralogy, and type of alterations, the miandasht copper deposit shows many similarities with manto- type deposits, dominantly formed during orogeny, folding and faulting of the host sequence. it should be mentiond that some charachteristic features of the miandasht copper deposit including development of argillic alteration, and lack of extensive zeolitic alteration, distinguishes it from other copper deposits in the region including abbasabad deposit.