زمین‌شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز آتشفشان تفتان: رهیافتی برای ژئودینامیک کمان ماگمایی مکران -چگای

آتشفشان تفتان طی میوسن تا کواترنری فعالیت ماگمایی گسترده ای در بالای منطقه فرورانش مکران داشته است. ترکیب گدازه ها و سنگ های آذرآواری تفتان آندزیت‌بازالتی، آندزیت، تراکی‌آندزیت و داسیت هستند. قطعات سنگی بازیک - حدواسط در خمیره فلسیک و فنوکریست پلاژیوکلاز با بافت غربالی، منطقه بندی و حاشیه انحلالی از شواهد اختلاط ماگمایی در سنگ های تفتان هستند. سنگ‌های آتشفشانی تفتان با ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا تا کالک آلکالن، دارای غنی‌شدگی از lree و lile به ترتیب در برابر hree و hfse هستند. افزون بر این وجود تهی شدگی آشکار از عناصر hfse (مانند nb ،ta و ti) تشکیل آنها در کمان آتشفشانی مرتبط با فرورانش را تایید می‌کند. سنگ های بازالتی تفتان از ذوب‌بخشی حدود 15 درصدی گوشته اسپینل لرزولیتی پدید آمده اند. انطباق الگوهای توزیع عناصر کمیاب سنگ های آتشفشانی تفتان با ترکیب پوسته قاره ای بالایی و غنی شدگی از pb ،th ،u و rb، هضم مواد پوسته ای و فرایندهای afc در ماگمای اولیه تفتان را نشان می دهند. بر اساس نتایج سن سنجی ایزوتوپی موجود، به‌نظر می رسد که بزمان و کوه‌سلطان، جوان ترین آتشفشان‌ های کمان ماگمایی مکران- چگای هستند. مقایسه ویژگی های سنگی و ژئوشیمیایی سه آتشفشان بزمان، تفتان و کوه سلطان، نشانگر افزایش ستبرای پوسته در زیر آتشفشان تفتان و آلایش پوسته ای بیشتر طی مسیر به سطح در سنگ های تفتان است.

geology, geochemistry and petrogenesis of taftan volcano: an approach to geodynamic of makran-chagai magmatic arc

the taftan volcano hosts an extensive volcanic activity during late miocene to quaternary where took place over makran-chagai subduction zone. taftan rocks are mainly basaltic andesite, andesite, trachyandesite, and dacite that occur as lavas and pyroclastic rocks. they are characterized by basic-intermediate inclusions enclosed by acidic groundmass, and disequilibrium textures in plagioclase phenocrysts including sieve texture, zoning, and dissolution margin, which may reflect magma mixing. these rocks record high-k calc-alkaline to calc-alkaline affinity with enrichment in lree and lile relative to hree and hfse, respectively. these features, coupled with the clear depletion in hfse (such as nb, ta, and ti) are consistent with typical subduction-related volcanic arcs. taftan primary melts might have been produced by ~15% partial melting of spinel lherzolite mantle. the normalized multi-element patterns which mimic the upper continental crust values, and enrichment in pb, th, u, and rb agree well with magma evolution by assimilation and fractional crystallization (afc). the available isotopic geochronology dataset reveal that the youngest volcanoes of the makran-chagai magmatic arc are bazman and kuh-e-sultan volcanoes. a geochemical comparison of these volcanoes highlights that magmatism in the taftan where the crust is thick, underwent a higher degree of crustal assimilation en route to the surface.