تغییرات ژئوشیمیایی و پتروژنز سنگ‌های ماگمایی شمال اردبیل: رهیافتی برای تعیین الگوی زمین‌ساختی-ماگمایی شمال باختر ایران

در محدوده شمال اردبیل (از نمین تا لاهرود) توالی متنوع و گسترده‌ای از فعالیت ‌های ماگمایی بازی تا حدواسط و اسیدی از ائوسن تا کواترنری رخنمون دارند. ترکیبات سنگی در این منطقه از گدازه‌های عمدتاً بازالتی همراه با گنبدهای داسیتی و ریولیتی در محدوده نمین تا بازالت و آندزیت بازالتی در محدوده لاهرود متغیر است. بررسی ترکیب شیمیایی الیوین در الیوین بازالت ‌ها نشان‌دهنده ترکیب فورستریتی آنها از 67/8 تا 92/7 است. همچنین کلینوپیروکسن ‌ها از نوع دیوپسیدی بوده و پلاژیوکلازها ترکیب لابرادوریتی تا بیتونیتی دارند. بیگانه‌بلورهای (زنوکریست‌ها) گارنت موجود در گنبدهای ریولیتی از نوع آلماندین می‌باشند. بررسی عناصر نادر خاکی در جریان‌های گدازه‌ای، قطعات سنگی و همچنین گنبدهای داسیتی- ریولیتی منطقه نشانگر غنی‌شدگی در عناصر نادر خاکی سبک به سنگین است. سنگ‌های مافیک-حدواسط منطقه سرشت شوشونیتی و برخی نیز کالک-آلکالن با پتاسیم بالا و گنبدهای داسیتی و ریولیتی سرشت آداکیتی نشان می ‌دهند. ویژگی‌های ژئوشیمیایی و ایزوتوپی سنگ‌های بازالتی-آندزیتی منطقه شمال اردبیل-لاهرود نشان‌دهنده تشکیل آنها از ذوب بخشی یک گوه گوشته‌ای متاسوماتیسم شده توسط رسوبات و سیالات حاصل از ورقه فرورانده در زون فرورانشی ایران طی ائوسن است. همچنین ویژگی‌های ژئوشیمیایی و ایزوتوپی گنبدهای داسیتی-ریولیتی میوسن نشان‌دهنده منشا گرفتن آنها از ذوب بخشی بخش‌های زیرین پوسته قاره‌ای ستبر شده ایران می‌باشد.

geochemical variation and petrogenesis of magmatic rocks in the north of ardabil: implications for determination of the tectonomagmatic pattern of northwestern iran

in the north of ardabil (from namin to lahroud) there are widespread sequences of eocene and quaternary mafic to intermediate and felsic magmatic activities with different compositions. the composition of these rocks varies from basaltic lavas as well as dacitic and rhyolitic domes in namin to basalt and basaltic andesite in lahroud area. the chemical composition of olivine from olivine basaltic lavas indicates a forsterite composition changing from 67.8 to 92.7. clinopyroxenes show diopside composition whereas plagioclase has labradorite to bytownite composition. garnet xenocrysts in the rhyolitic domes have an almandine composition. these rocks are characterized by the enrichment in lrees compared to the hrees. mafic-intermediate rocks show shoshonitic to high-k calc-alkaline composition whereas dacitic and rhyolitic domes show adakitic signature. geochemical and isotopic characteristics of basaltic-andesitic rocks indicate their genesis are related to the partial melting of a metasomatized mantle wedge, re-fertilized by sediments and fluids from the subducting slab in the eocene subduction zone of iran. the geochemical and isotopic signatures of dacitic-rhyolitic domes indicate their origin from partial melting of the lower parts of the thickened continental crust of iran.