سنگ‌نگاری و شیمی کانی دایک‌های تفریتی و بیگانه‌سنگ‌های همراه، شمال خاور مشکین‌شهر(شمال باختر ایران)

منطقه مورد مطالعه در استان اردبیل و شمال خاور شهرستان مشکین‌شهر و از  نظرساختاری در زون البرز باختری-آذربایجان واقع شده است. دایک‌های تفریتی دارای بیگانه‌سنگ‌های (زینولیت‌ها) پیروکسنیتی و گابرویی هستند. کانی ‌شناسی دایک تفریتی و بیگانه‌سنگ‌ها شامل پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، آنالسیم، آمفیبول، الیوین، فلوگوپیت بوده و بافت میکرولیتیک پورفیریک، میکروکریستالین، گرانولار و کومولایی عمده ترین بافت آنها است. باتوجه به داده‌های کانی شیمی و همچنین وجود بلورهای شکل‌دار، همگن و درشت آنالسیم می‌توان نتیجه گرفت که بلورهای آنالسیم ثانویه هستند و در نتیجه واکنش‌های ماگمایی تاخیری در شرایط گرمابی (هیدروترمالی) بر روی بلورهای لوسیت اولیه تشکیل شده‌اند. ترکیب الیوین در بیگانه‌سنگ‌های گابرویی کریزولیتی است. ترکیب شیمی کانی پیروکسن در دایک‌های تفریتی و بیگانه‌سنگ گابرویی دیوپسید می‌باشد. کلینوپیروکسن‌های مورد مطالعه با ترکیب آلکالن انطباق خوبی با محیط زمین‌ساختی کمان ماگمایی از خود نشان می‌‌‌دهند. همچنین کلینوپیروکسن‌ها در فشارهای کم تا متوسط تشکیل شده‌اند که بیانگر تبلور آنها طی صعود ماگما و در اعماق متفاوت است. میزان آهن فریک در کلینوپیروکسن‌ها نشان‌دهنده فوگاسیته بالای اکسیژن ماگماست. کلینوپیروکسن ‌های دایک‌های تفریتی و گابرویی در فشار 10 و 12 کیلوبار، دمای بین 950 و 1100 درجه سانتی‌گراد و ژرفای بین 45-35 و 50-40 کیلومتر تشکیل شده اند. ترکیب شیمیایی آمفیبول ‌های مربوط به بیگانه‌سنگ‌های پیروکسنیتی از نوع آمفیبول‌های کلسیک و مگنزیوهاستنگسیت می‌باشند. میانگین زمین‌فشارسنجی بر اساس مقدار آلومینیم، برای بیگانه‌سنگ‌های پیروکسنیتی 9-7  کیلوبار می ‌باشد. دماسنجی آمفیبول ‌ها، دمای تشکیل آنها را 950-900 درجه سانتی‌گراد نشان می‌دهد. ترکیب شیمیایی میکاها از نوع فلوگوپیت بوده و عدد منیزیم در میکاها 0/77 است.

petrography and mineral chemistry of tephritic dykes and associated xenoliths, the northeast of meshkinshahr (the northwest of iran)

the studied area is located in ardabil province and the northeast of meshkinshahr city and structurally in alborz-west-azerbaijan zone. tephritic dykes have pyroxenite and gabbro xenolites. mineralogy of tephritic dykes and xenolites includes plagioclase, clinopyroxene, analcime, amphibole, olivine and phlogopite. porphyric, microcrystalline, granular and cumular microlytic textures are their main textures. according to the mineral chemistry data as well as the presence of shaped, homogeneous and coarse analcime crystals, it can be concluded that the analcime crystals are secondary and as a result of delayed magmatic reactions under hydrothermal conditions have been formed on the primary leucite crystals. the composition of olivine in gabbro xenoliths is chrysolite. the chemical composition of pyroxene mineral in tephritic dykes and gabbro xenolites is diopside. the studied clinopyroxenes with alkaline composition show good adaptation to the tectonic environment of the magmatic arc. clinopyroxenes are also formed at low to medium pressures, indicating their crystallization during magma ascent and at different depths. the amount of ferric iron in clinopyroxenes indicates high oxygen fugacity of magma. clinopyroxenes of tephritic and gabbroic dykes are formed at 10 and 12 kbar pressure, temperature between 950 and 1100 ° c and depth between 35-35 and 40-50 km. the chemical composition of amphiboles related to pyroxenite xenolite is  calcic and magnesiohastingsitic amphiboles type . the average geometry of the barometer based on the amount of aluminum for pyroxenite xenoliths is 7-9 kbar. thermometric studies indicated that the amphiboles were formed at 900-950 ° c. the chemical composition of mica is phlogopite, and the number of magnesium in mica is 0.77.