محیط رسوبی، نوسانات سطح آب دریا و سازوکار اختلاط در نهشته‌های مخلوط سیلیسی آواری-کربناته سازند قم در برش دستجرد (جنوب خاور تفرش)

سازند قم با سن الیگوسن- میوسن که به دلیل داشتن ذخایر هیدروکربوری در برخی از مناطق حائز اهمیت است، در برش دستجرد به‌صورت توالی مخلوط سیلیسی آواری-کربناته با ستبرای 330 متر به‌طور ناپیوسته و هم‌شیب بر روی سازند سرخ زیرین و به‌صورت ناپیوسته در زیر سازند سرخ بالایی برونزد دارد. در این مطالعه، نهشته‌های مورد نظر جهت بررسی سنگ‌نگاری، ریزرخساره و محیط‌ رسوبی و همچنین تغییرات سطح آب دریا و سازوکار اختلاط مورد مطالعه قرار گرفتند. بر مبنای فراوانی و توزیع اجزای اسکلتی و دیگر اجزای موجود در نهشته‌های کربناته سازند قم در برش مورد مطالعه، شش ریزرخساره وابسته به سه کمربند دریای باز، سد و لاگون مرتبط با یک رمپ کربناته شناسایی شد. اختلاط و دورگه شدن نهشته‌های کربناته سازند قم با مقادیر متفاوتی از سیلیسی آواری در اندازه ماسه و سیلت، در موقعیت‌های مختلف از ستبرای این سازند و نیز گستره جانبی آن، به فعالیت‌های متناوب زمین‌ساختی و فرسایش سنگ‌های کهن‌تر منطقه مانند سازند سرخ پایینی و آتشفشان‌های پالئوژن مرتبط است که در حوضه پشت کمان از یک سیستم فرورانش نهشته شده است. بر اساس نتایج حاصل از مطالعات ریزرخساره‌ در نهشته‌های برش مورد مطالعه، دو چرخه تغییرات سطح آب تمایز داده شد که رسوبگذاری چرخه اول با ناپایداری کف حوضه و نوسانات سطح نسبی آب دریا همراه بوده که با اوج گرفتن فعالیت‌های زمین‌ساختی منطقه به نهشت ستبرایی از ماسه‌سنگ منتهی می‌شود و چرخه دوم با پایداری بیشتر حوضه همراه است و در نهایت به کم‌ژرفا شدن حوضه می‌انجامد.

sedimentary environment, sea level changes and mixing mechanism in mixed siliciclastic-carbonate ‌sequence of qom formation in dastjerd area

the qom formation with oligocene-miocene age which is important due to its hydrocarbon reservoirs in some areas, is outcropped with a 330 meters thick mixed siliciclastic-carbonate sequence in dastjerd area that uncomfortably overlain the lower red formation and is conformably underlained by upper red formation. in this study, the deposits were studied for petrography, microfacies and sedimentary environment, sea-level changes and mixing mechanism. based on the frequency and distribution of the skeletal and other constituents of the carbonate deposits of qom formation in the studied section, six microfacies associated with three facies belt (open marine, shoal & lagoon) were identified related to a carbonate ramp. mixing and hybridization of carbonate deposits of qom formation with different amounts of siliciclastic inputs in sand, silt size in through the thickness and laterally in the depositional basin of this sediments, is related to the tectonic activity and erosion of older rocks such as the lower red formation and associated paleogene volcanic rocks, deposited in the backarc basin of a subduction system. according to the microfacies analysis of the studied sediments, two cycles of sea level changes were recognized. the first cycle is associated with unstability of the basin floor and fluctuations in the relative sea-level, which leads to the deposition of a thick layer of sandstone regarded to the high tectonic activity and the second cycle is coincident with more stability of the basin which ultimately tends to a shallowing condition.