نقش پی‌سنگ و ماگماتیسم جوان در کانه‌زایی طلای اپی‌ترمال و چندفلزی در منطقه تکاب ماه‌نشان، شمال باختر ایران

منطقه‌ فلززایی تکاب ماه‌نشان از نظر کانه‌زایی طلا بسیار بااهمیت است. این منطقه بخشی از کمربند ماگمایی ارومیه دختر شمالی است که در این ناحیه دارای دو ویژگی متمایز است. پی‌سنگ دگرگونی پرکامبرین و ماگماتیسم جوان میو پلیوسن که بر روی آن قرار گرفته است. پی‌سنگ پرکامبرین با دو نوع ترکیب متفاوت پوسته اقیانوسی و قاره‌ای (گنیس، گرانیت، میکاشیت، شیست سبز و آمفیبولیت، سرپانتینیت و مرمر) وجود دارد. سنگ‌های جوان عموماً از هیالوکلاستیت‌، توف ریولیتی، گدازه آندزیت‌بازالتی، نفوذی‌های حدواسط تا فلسیک (دیوریت تا گرانیت) و سنگ‌های آهکی و مارنی سازند قم تشکیل شده‌اند که در چهار فاز بر اساس سن و موقعیت  قرارگیری طبقه‏بندی شده است. اثر متقابل پی‌سنگ و ماگماتیسم جوان در نتیجه نفوذ آخرین فاز ماگمایی باعث ایجاد محلول‌های گرمابی شده که به صورت موتور حرارتی موجب چرخش، تنوع و غنای کانه‌زایی در این مناطق شده است. بنابراین معادن، کانسارها، نشانه‌های معدنی طلا و عناصر همراه مانند کانسارهای توزلار، بایچه‌باغ، باغچه در منطقه ماه‌نشان و کانسارهای زرشوران، آق‌دره و آی‌قلعه‌سی در منطقه تکاب وجود دارند. کانسارهای توزلار و باغچه با کانه‌زایی از نوع طلا در یک زون سیلیسی آرژیلیک شامل کانه‌های پیریت، کوارتز طلادار، کانی‌های رسی و هیدروکسیدهای آهن می‌باشند. کانسار چندفلزی آی‌قلعه‌سی با کانه‌زایی غالب سرب و روی، کانسارهای زرشوران و آق‌دره از نوع طلا که در کانسار زرشوران تنوع کانه‌زایی سولفیدها و سولفوسالت‌ها و در کانسار آق‌دره کانه‌زایی ساده اکسیدی طلادار می‌باشد. کانسار بایچه‌باغ از نوع چندفلزی و شامل کانه‌های کالکوپیریت، پیریت، روتیل، آرسنوپیریت، اسفالریت، بورنیت، اسمالتیت، کلوآنتیت، آزوریت و مالاکیت می‌باشند.

The role of basement and young magmatism in epithermal gold and polymetallic mineralization in TakabMahneshan area, NW Iran

TakabMahneshan’s metallogenic area is essential in gold mineralization, and it is a part of the northern UrmiaDokhtar magmatic belt. The northern UrmiaDokhtar has two distinctive features. It contains the Precambrian basement, and the young MioPliocene magmatism rocks overlie its Precambrian basement. Precambrian basement has two different compositions, oceanic and continental crusts (gneiss, granite, micaschist, greenschist, amphibolite, serpentinite, marble). The Young rocks are composed of hyaloclastite, acidic tuff, andesiticbasaltic, acidic to intermediate intrusions (diorite, granite), limestone, and marl of Qom formation. We categorized the Young rocks into four phases based on their age and positions. The mutual effect of the basement and young magmatism in the latest phase creates hydrothermal solutions in the form of a heat engine. The heat engine has caused rotation and variety, increasing mineralization in the area. As a result, there are mines, deposits, gold indications, and some associated gold elements, including Tuzlar, Bayche Bagh, Baghcheh at Mahneshan area, Zarshuran, Aghdarreh, and AyQalesi in Takab. The Tuzlar and Baghcheh deposits with gold mineralization are in a Silicicargillic zone, including pyrite, goldbearing silica, argillic and ferrous hydroxides minerals. The AyQalesi polymetallic deposits often contain zinc and lead. The Zarshuran and Aghdarreh deposits are the gold types that the first one has a variety of mineralization of sulfides and sulfosalts. The second one has simple gold mineralization, and finally, the Bayche Bagh deposit with polymetallic type includes chalcopyrite, pyrite, rutile, arsenopyrite, sphalerite, bornite, smaltite, chloanthite, azurite, and malachite minerals.