سیماهای زمین‌شیمیایی عناصر جزئی و نادر خاکی نهشته بوکسیتی قشلاق، استان گلستان، شمال ایران

نهشته بوکسیتی قشلاق در فاصله 110 کیلومتری جنوب خاور شهر گرگان واقع می‌باشد. مطالعات کانی‌شناسی نشان می‌دهند که کائولینیت، هماتیت، گوتیت، بوهمیت، دیاسپور، مسکویت، آناتاز، روتیل، پروسکیت، شاموزیت، کلینوکلر، کلسیت، دولومیت و کوارتز فازهای کانیایی این نهشته می‌باشند. بر اساس مقادیر کمی کانی‌ها ، این نهشته از کانسنگ‌های (1) رس بوکسیتی، (2) بوکسیت رسی، (3) سنگ‌آهن رسی بوکسیتی و (4) سنگ‌آهن بوکسیتی تشکیل شده است. محاسبه فاکتور غنی‌شدگی با فرض پوسته قاره‌ای بالایی (ucc) به عنوان سنگ مادر نشان می‌دهند که عناصری نظیر rb، cs و ba در طی فرآیندهای بوکسیتی‌شدن متحمل تهی‌شدگی شده و عناصری چون y، cr، co، ni، v و hree با غنی‌شدگی همراه شده‌اند. عناصری نظیر sr، ga، zr، hf، nb، ta، u، th و lree در توسعه نیمرخ هوازده متحمل هر دو فرآیند شستشو و تثبیت گشته‌‌اند. نتایج کانی‌شناسی و زمین‌شیمیایی نشان می‌دهند عواملی نظیر جذب سطحی، روبش توسط اکسیدها و هیدروکسیدهای فلزی، نوسانات سطح سفره‌ آب زیرزمینی، نوع و پایداری کمپلکس‌های حامل فلزات، پایداری کانی‌های حامل اولیه، حضور در فازهای کانیایی مقاوم در برابر هوازدگی و تغییرات در شیمی محلول‌های مسئول هوازدگی نقش برجسته‌ای در توزیع و تحرک عناصر جزئی و نادر خاکی در کانسنگ‌های بوکسیتی ایفا نموده‌اند.

Geochemical aspects of minor and rare earth elements in the Gheshlagh bauxitic deposit, Golestan province, North of Iran.

The Gheshlagh bauxitic deposit is located in ~110 km southeast of Gorgan city. Mineralogical studies indicated the presence of minerals such as boehmite, diaspore, kaolinite, hematite, goethite, anatase, rutile, chamosite, calcite, moscovite, clinoclar, provskite, quartz, and dolomite. Based on quantitative mineralogy this deposite made up of (1) bauxitic clay, (2) clayey bauxite, (3) bauxitic clayey iron ore and (4) bauxitic iron ore. Calculations of the enrichment factors, with assumption of upper continental crust (UCC) as parent rocks, showed that elements such as Rb, Cs and Ba were depleted during bauxitization processes whereas elements like Y, Cr, Co, Ni, V and HREEs were encountered enrichment.Elements like Sr, Ga, Zr, Hf, Nb, Ta, U, Th and LREEs underwent both leaching and fixation processes during development of the weathered profile. Combination of the results obtained from mineralogical and geochemical investigations showed that factors such as adsorption, scavenging by metallic oxides and hydroxides, fluctuation of underground water level, type and stability of metalcontaining complexes, stability of primary bearing minerals, presence in mineral phases resistant to weathering and changes in chemistry of the solutions responsible for weathering played prominent role in distribution and mobilization of elements in the studied bauxitic ores.