کانی‌شناسی، ساخت و بافت و الگوی تشکیل کانسار مس تیپ مانتو کهک در توالی آتشفشانی رسوبی ائوسن، جنوب قم

کانسار مس کهک در توالی آتشفشانی رسوبی ائوسن ناحیه قم و در کمان ماگمایی ارومیه دختر واقع شده است. در این توالی، قدیمی‌ترین واحد سنگی کریستال توف است که بر روی آن واحدهای سنگی توف‌، آندزیت‌، ماسه‌سنگ‌، کنگلومرا و سنگ‌آهک قرار می‌گیرند. سنگ‌های میزبان ماده معدنی در این کانسار، آندزیت و توف است که در آن شکل هندسی ماده معدنی به‌شکل چینه‌کران می‌باشد. براساس مطالعات کانه‌نگاری، کانی‌ها شامل پیریت، کالکوپیریت، کالکوسیت، مس طبیعی، بورنیت، گالن، کوولیت، دیژنیت و مالاکیت هستند که با مگنتیت و هماتیت همراهی می‌شوند. با توجه به مطالعات کانی‌شناسی، دو نوع دگرسانی فراگیر و مرتبط با کانه‌زایی در سنگ‌های آتشفشانی منطقه دیده می‌شود. دگرسانی پروپیلیتیک شاخص دگرسانی فراگیر است. دگرسانی‌های کربناتی، سیلیسی، کلریتی، اپیدوتی و زئولیتی از دگرسانی‌های مهم همراه با کانه‌زایی در این کانسار محسوب می‌شوند. ساخت و بافت ماده معدنی به‌شکل دانه‌پراکنده، پرکننده فضای خالی، رگه رگچه‌ای، لامینه‌مانند و جانشینی است. در کانسار مس کهک، دو مرحله مهم برای رخداد کانه‌زایی قابل تفکیک است. مرحله اول وقوع آتشفشانی و تشکیل پیریت در متن سنگ‌های میزبان (آندزیت و توف) و ایجاد شرایط احیایی است. مرحله دوم مربوط به دیاژنز و ورود سیالات اکسیدان غنی از مس است که سبب جانشینی مس به‌جای آهن در پیریت و تشکیل سولفیدهای مس و هماتیت و رخداد کانه‌زایی شده است. کانسار مس کهک، شباهت‌های زیادی را از نظر ویژگی‌های ژئومتری، سنگ میزبان، کانی‌شناسی، ساخت و بافت و الگوی تشکیل با کانسارهای مس تیپ مانتو در دنیا نشان می‌دهد.

Mineralogy, texture and structure and genetic model of Kahak Mantotype copper deposit in the Eocene volcanosedimentary sequence, south Qom

The Kahak copper deposit occurs in the Eocene volcanosedimentary sequence of Qom region, UrumiehDokhtar magmatic arc. The oldest rock unit in this sequence is a crystal tuff, overlain by tuff, andesite, sandstone, conglomerate, and limestone. Host rocks to the Kahak deposit include andesite and tuff, and the geometry of mineralization is stratabound. Mineralographical studies show that the ore minerals are pyrite, chalcopyrite, chalcocite, native copper, bornite, galena, covellite, digenite, and malachite accompanied by magnetite, and hematite. Based on mineralogical studies, two types of alteration are recognized in the volcanic rocks of the area, general alteration, and ore mineral alteration. The propylitic alteration is an indication of general alteration. The main alteration types in the mineralized zone of the deposit include carbonatization, silicification, chloritization, epidotization, and zeolitic. Dissemination, open space filling, veinveinlet, pseudolamination, and replacement are the major textures and structures of the ore minerals at Kahak. Two major stages are distinguished for mineralization at the Kahak deposit. The first stage is volcanism and pyrite formation in the host rocks (andesite and tuff), producing reduction state. The second stage involves diagenesis and entering Curich oxidant fluids replacing Cu for Fe in the pyrite and forming Cusulfides and hematite and mineralization. The Kahak copper deposit shows high similarities in geometry, host rock, mineralogy, texture and structure and genetic model with the Mantotype copper deposits worldwide.