تکامل ساختاری اثرفسیل گروه زئوفیکوس در سازند پابده (پالئوسنالیگوسن)، جنوب خاوری استان ایلام، جنوب باختری ایران

در نمونه‌های سطحی از لایه‌های آهکی سازند پابده به سن پالئوسن تا الیگوسن در جنوب‌خاوری استان ایلام، اثر فسیل‌های گوناگونی یافت شدند که به ترتیب فراوانی عبارتند از thalassinoides، rhizocorallium، planolites، chondrites، cf. rosselia، spirophyton و zoophycos هستند. در میان آن‌ها اثرفسیل‌های گروه زئوفیکوس یعنی zoophycos و spirophyton بیش‌ترین فراوانی و گستردگی را دارند. تغییرات ساختاری این گروه امکان گروه‌بندی آن‌ها را در پنج دسته ریخت‌ساختاری (morphotype) فراهم می‌نماید که شامل اثرهای شبه ریزوکورالیومی، زئوفیکوس شاخه‌ای، اسپیروفیتونی، زئوفیکوس با نرمه‌های کوتاه و زئوفیکوس با نرمه‌های بلند است. گسترش این دسته ریخت‌ها در توالی‌های پیمایش شده، تغییرات تکاملی معینی را نشان می‌دهد، به گونه‌ای که در آغاز ساختار شبه ریزوکورالیومی و زئوفیکوس شاخه‌ای، شروع این نوع فعالیت زیستی می‌‌باشد. در ادامه، ساختارهای اسپیروفیتونی در بخش‌های میانی سازند پابده یافت شدند. در پایان، اثرهای گروه زئوفیکوس با نرمه‌های کوتاه و سپس با نرمه‌های بلند گسترش دارند. به نظر می‌رسد جای‌گیری چنین روند ساختاری هم‌راستا با تغییر شرایط از یک محیط آرام به محیطی پرانرژی هم‌خوان بوده است که تا حدودی با تغییرات سنگ شناسی همراه است.

Structural evolution of Zoophycos group trace fossils from the Pabdeh Formation (Paleocene–Oligocene), SE of Ilam province, SW Iran

The Pabdeh Formation (Paleocene to Oligocene in age) comprises alternation of marl and limestone with the Purple Shale at the base is well exposed on the flanks of the KabirKuh. Thalassinoides, Rhizocorallium, Planolites, Chondrites, cf. Rosselia, Spirophyton and Zoophycos were found in the limestone beds, among which trace fossils of Zoophycos group (Spirophyton and Zoophycos) are the most abundant. Structural variations of trace fossils of Zoophycos group were utiliized for recognition of five morphotypes including Rhizocoralliumshaped, branched Zoophycos, Spirophyton, short and fanshaped lobate Zoophycos and long lobate Zoophycos morphotypes. Occurrence of these morphotypes in the studied sections implies an evolutionary trend, i.e. Rhizocoralliumshaped and branched Zoophycos morphotypes are developed in the lower parts of studied sections, whereas Spirophyton morphotype, is arranged in the midpart of the Pabdeh Formation. Finally, short and fanshaped lobate and long lobate Zoophycos morphotypes are abundant in the upper part of the formation. Seemingly, these morphotypes variation were adopted with switch of stable and calm water to unstable and relatively high energy environments.