خاستگاه ماسه سنگ های سازند دورود بر اساس پتروگرافی و داده‌های ژئوشیمیایی در برش خور، البرز مرکزی

ماسه‌سنگ‌های سازند دورود (پرمین پیشین) به‌منظور بررسی خاستگاه، جایگاه زمین‌ساختی، سنگ مادر و شرایط آب و هوای دیرینه در برش خور، واقع در البرز مرکزی مورد مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی قرار گرفته‌اند. سازند دورود با ضخامت 360 متر، عمدتا شامل ماسه‌سنگ‌های ریز و متوسط دانه به همراه مقادیر کمتری رسوبات کربناته و گل‌سنگ می‌باشد. به منظور دستیابی به اهداف عنوان شده 125 مقطع نازک مورد مطالعات پتروگرافی قرار گرفتند. آنالیز مدال بر روی 20 عدد از مقاطع نازک انجام شده و 13 نمونه ماسه‌سنگی نیز جهت تعیین عناصر اصلی و فرعی مورد آنالیز قرار گرفتند. بر اساس مطالعات پتروگرافی ماسه‌سنگ‌های سازند دورود عمدتا کوارتزآرنایتی بوده و از بلوغ بافتی و کانی‌شناسی بالایی برخوردارند. ترسیم نتایج نقطهشماری بر روی دیاگرام‌های (qt_99.6, f_0.2, l_0.2) و (qm_95.9, f_0.2, lt_3.9) نشان‌دهنده‌ی‌ اشتقاق ماسه‌سنگ‌های سازند دورود از بخش‌های داخل کراتون است. همچنین نمودارهای ژئوشیمیایی مبتنی بر عناصر اصلی و فرعی نشان می‌دهند که این ماسه‌سنگ‌ها‌ در جایگاه زمین‌ساختی حاشیه‌ی غیرفعال قاره‌ای نهشته شده‌اند. بر اساس شواهد پتروگرافی و ژئوشیمیایی ماسه‌سنگ‌های سازند دورود حاصل فرسایش سنگ‌های دگرگونی درجه‌ی متوسط تا بالا، آذرین اسیدی و ماسه‌سنگ‌های قدیمی می‌باشند. بلوغ کانی‌شناسی بالا، مقدار بالای اندیس‌ شیمیایی هوازدگی (ciw) و اندیس‌ شیمیایی آلتراسیون (cia) و نیز دیاگرام ‌ (%) sio2 در برابر al2o3 + k2o + na2o (%)بیانگر هوازدگی متوسط تا شدید در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب می‌باشند. جایگاه زمین‌ساختی حاشیه‌ی‌ غیرفعال قاره‌ای و آب و هوای گرم و مرطوب با موقعیت جغرافیایی دیرینه‌‌ ایران در پرمین پیشین مطابقت دارد.

Provenance of Dorud Formation Sandstones Based on Petrography and Geochemical Data, Khur Section, Central Alborz

The sandstones of the Dorud Formation (Early Permian) have been subjected to petrographic and geochemical studies in order to investigate provenance, tectonic setting, source rock and paleoclimate conditions in Khur section, Central Alborz. The Dorud Formation with a thickness of 360 m is mainly composed of fine to medium grained sandstones with lesser amounts of carbonate and mudstone. In order to achieve the abovementioned goals, 125 thin sections were subjected to petrographic studies. Modal analysis was performed on 20 thin sections and 13 samples of sandstones were analysed for major and trace elements. Based on petrographic studies the sandstones of the Dorud Formation are classified as quartzarenite with high textural and mineralogical maturity. Plotting point counting data on (Qt99.6, F0.2, L0.2) and (Qm95.9, F0.2, Lt3.9) triangles implies craton interior provenance. Also, major and trace elements based geochemical diagrams indicate that these sandstones deposited in a passive continental margin tectonic setting. According to petrographic and geochemical evidence the sandstones of the Dorud Formation derived from erosion of middle to highgrade metamorphic, felsic igneous and quartoze sedimentary rocks. High mineralogical maturity, high values of chemical index of weathering (CIW) and chemical index of alteration (CIA) as well as SiO2 (%) versus Al2O3 + K2O + Na2O (%) diagram imply moderate to intense weathering under warm and humid climatic conditions. Passive continental margin tectonic setting and warm and humid paleoclimatic conditions is consistent with paleogeographic position of Iran during the Early Permian.