نشانه‎های زمین‎ریختی زمین‎ساخت فعال در حوضه آجی چای، شمال غرب ایران

شاخص‎های زمین‎ریخت‎شناسی زمین‌ساخت فعال، ابزار مفیدی برای بررسی تاثیر فعالیت زمین‌ساخت در یک ناحیه است. محاسبه این شاخص‎ها به وسیله نرم‌افزارها، بررسی‌های سنجش از دور (به عنوان ابزار شناسایی) و به منظور بررسی اجمالی یک منطقه بزرگ از دیدگاه ناهنجاری‌های احتمالی مرتبط با زمین‌ساخت فعال سودمند است. این روش به ویژه در مناطقی که کار مطالعاتی کمی روی فعالیت‌های زمین‎ساختی آن با استفاده از این روش صورت گرفته است (حوضه آجی‌چای)؛ می‌تواند روش نو و مفید باشد. بر اساس مقادیر شاخص طول شیب رودخانه (sl)، عدم تقارن حوضه زهکشی (af)، انتگرال هیپسومتری (hi)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (vf)، شکل حوضه زهکشی (bs) و پیچ و خم پیشانی کوهستان (smf)، شاخصی به نام زمین‎ساخت فعال نسبی (iat; index of relative tectonics) حاصل شد که ترکیبی از شاخص‌های بالاست و خود به چهار رده تقسیم می‌شود. مقادیر به دست آمده برای iat در منطقه مورد بررسی نشان داد که، رده 2 (بالا) با مساحت 1045.46 کیلومتر مربع 11.26 درصد، رده 3 (متوسط) با مساحت 2940.67 کیلومتر مربع 31.67 درصد، رده 4 (پایین) با مساحت 5297.30 کیلومتر مربع 57.06 درصد از کل منطقه را اشغال می‌کند. الگوی تقارن توپوگرافی عرضی (t) نیز برای ناحیه مورد بررسی محاسبه و نتیجه آن به شکل نقشه‌ای از بردارهای t تهیه شد با مقایسه این شاخص با نقشه رده‌بندی زمین‌ساخت فعال نسبی تطبیق نواحی رده بالا با پهنه‌های دارای مقادیر بالای عدم تقارن تایید شد.