اثر تنش خشکی و محلول پاشی تنظیم‌کننده‌های رشد بر محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد دانه کلزا (brassica napus l.) رقم هایولا 401

شرایط نامساعد محیطی باعث ایجاد تنش در گیاهان و اختلال در رشد و نمو و بقای آنها می شود. تنظیم کننده های رشد باعث بهبود تحمل گیاه نسبت به شرایط نامطلوب محیطی می شوند، بنابراین به منظور بررسی اثر تنش خشکی و مصرف مواد تتظیم کننده رشد بر محتوای کلروفیل و عملکرد دانه کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال زراعی (931391) در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد اجرا شد.عامل اصلی در سه سطح : 1 آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از تشتک به عنوان شاهد (آبیاری مطلوب)، 2 قطع آبیاریدر مرحله گلدهی (تنش شدید)، 3 قطع آبیاری در مرحله خورجین دهی (تنش ملایم) و عامل فرعی نیز در 10 سطح: اسید آسکوربیک با غلظت 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر، اسید سالیسیلیک با غلظت 100، 200 و 300 میکرومول، متانول با غلظت 10، 20 و 30 درصد حجمی و شاهد (محلول پاشی با آب مقطر) بودند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله گلدهی و خورجین دهی عملکرد دانه را به ترتیب 38 و 15 درصد کاهش داد. اثر متقابل قطع آبیاری و محلول پاشی نشان داد که حداکثر عملکرد دانه (4493 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری مطلوب با محلول پاشی 300 میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک و حداقل عملکرد دانه (1968 کیلوگرم در هکتار) نیز در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی و محلول پاشی با آب مقطر (شاهد) بدست آمد. محلول پاشی 300 میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک باعث بهبود عملکرد دانه در تیمار رطوبتی مطلوب و قطع آبیاری در مرحله خورجین دهی گردید. با افزایش شدت تنش خشکی، میزان کلروفیل a برگ ها کاهش و میزان کلروفیل b افزایش یافت. اثر متانول (30 درصد) بر افزایش تجمع پرولین در تیمارهای تنش ملایم و شدید خشکی بیشتر از اسید آسکوربیک و اسید سالیسیلیک بود. نتایج آزمایش نشان داد که محلول پاشی تنظیم کننده های رشد از طریق بهبود تجمع پرولین و میزان رنگیزه های فتوسنتزی و اجزای عملکرد، باعث افزایش عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش خشکی شدند. در شرایط آبیاری مطلوب و تنش ملایم خشکی کاربرد اسید آسکوربیک (300 میلی گرم در لیتر) و تحت شرایط تنش شدید خشکی کاربرد متانول (30 درصد) از بیشترین نقش در بهبود عملکرد دانه برخوردار بودند.

Effect of drought stress and foliar application of growth regulators on photosynthetic pigments and seed yield of rapeseed (Brassica napus L. cv. Hyola 401)

Changes in environmental conditions have led to various types of stresses that affect plants growth, development, and also its survival. Since the growth regulators improve plant tolerance to unfavorable environmental conditions, therefore, y the effect of drought stress and foliar application of some growth regulatorson rapeseed cv. Hyola 401 was studied.  A field experiment was carried out as split plot arrangements using randomized complete block design with three replications at Safiabad Agricultural Research Center, Dezful, Iran during 20122014. The main plots were assigned to three irrigation levels; irrigation after 70mm evaporation from evaporation pan as control treatment (Optimum irrigation), withholding irrigation at flowering and silique stages, and sub plots included 10 levels of foliar application (100, 200, 300 mg.l1 ascorbic acid, 100, 200, 300 μmol; salisylic acid; 10, 20, 30 vol% methanol and distilled water as control treatment). Results showed that withholding irrigation at flowering and silique stages led to reduction in grain yield by 38% and 15%, respectively. The interaction of withholding irrigation × foliar application showed that the highest (4493 kg.ha1) seed yield under optimum irrigation conditions belonged to foliar application of ascorbic acid (300 mg.l1) and the lowest (1968 kg.ha1) to withholding irrigation at flowering stage and foliar application of distilled water (control). Foliar application of ascorbic acid (300 mg.l1) led to enhancement of seed yield under optimum irrigation conditions and withholding irrigation during the silique stage. By increasing drought stress severity chlorophylla decreased while chlorophyllb was enhanced. Effect of methanol (30%) on proline accumulation was more than ascorbic acid and salicylic acid under mild and severe drought stress conditions. It was concluded that application of growth regulators increased seed yield due to increase in proline and phytosynthetic pigments accumulation and their effect on seed yield components. Application of ascorbic acid(300 mg.l1) under optimum irrigation and mild stress and methanol (30%) at severe stress conditions improved seed yield of rapeseed cv. Hayola 304.