ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ژنوتیپ‌های منتخب بومی و اصلاح شده برنج (Oryza sativa L.)

به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ژنوتیپ‌های بومی و اصلاح شده برنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در موسسه تحقیقات برنج کشور - رشت به اجرا گذاشته شد. ژنوتیپ‌های برنج مورد آزمایش شامل سه رقم بومی (هاشمی، سنگ جو و علی‌کاظمی) و سه لاین (831 و 841 و 416) بودند. با توجه به نتایج تجزیه همبستگی، همبستگی مثبت و معنی‌داری بین قطر متوسط میانگره سوم با مقاومت به شکستگی میانگره سوم (**961/0=r) و قطر متوسط میانگره چهارم با مقاومت به شکستگی میانگره چهارم (**902/0=r)، قطر متوسط میانگره سوم و چهارم با مقاومت فشاری بوته به ترتیب (**884/0=r) و (**853/0=r) وجود داشت. همچنین، همبستگی مثبت و معنی‌داری بین نسبت وزن تر به طول میانگره با مقاومت به شکستگی در میانگره سوم (**937/0=r) و مقاومت فشاری بوته (*752/0=r)، نسبت وزن تر به طول میانگره با مقاومت به شکستگی در میانگره چهارم (**825/0=r) و مقاومت فشاری بوته (**810/0=r) مشاهده شد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که تنها صفت قطر متوسط میانگره روی مقاومت فشاری بوته اثر معنی‌داری داشت که به تنهایی 88 درصد از تغییرات را توجیه کرد. در مرحله بعد صفت نسبت وزن تر به طول میانگره با ضریب تبیین 86/0 تنها صفت موثر در مقاومت به شکستگی میانگره بود که این نتایج با نتایج حاصل از ضرایب همبستگی مطابقت داشت. نتایج نشان داد که صفات قطر متوسط و نسبت وزن به طول میانگره‌های سوم و چهارم اهمیت زیادی در مقاومت به خوابیدگی برنج دارند و می توانند به عنوان شاخص‌هایی غیر مستقیم جهت انتخاب ژنوتیپ‌های با مقاومت بالا در مرحله گلدهی در نظر گرفته شوند.