اثر القای پلی‌پلوییدی بر صفات مورفوفیزیولوژیک سورگوم (Sorghum bicolor cv. KFS2)

دست‌ورزی در محتوای کروموزوم گونه‌های گیاهی به علت تاثیر آن در برخی از ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی و ایجاد تنوع ژنتیکی، یکی از روش‌های توانمند اصلاح نباتات محسوب می‌شود. این آزمایش در سال 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد و در آن به منظور القای پلی‌پلوییدی در گیاه سورگوم، بذر، گیاهچه و جوانه‌های انتهایی ساقه با کلشی‌سین (025/0، 05/0، 1/0 و 2/0 درصد) در مدت زمان‌های 8، 24 و 48 ساعت تیمار شدند. تعیین درصد گیاهان تتراپلویید از طریق بررسی‌های مورفولوژیکی، روزنه‌ای و کاریولوژیکی انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت‌های‌ 025/0 درصد کلشی‌سین در زمان 48 ساعت و 1/0 درصد کلشی‌سین در زمان 24 ساعت بهترین تیمارها برای تولید گیاهان تتراپلویید در هر سه روش تیمار بودند. مقایسه گیاهان دیپلویید و تتراپلویید نشان داد که گیاهان تتراپلویید دارای تعداد روزنه کمتر ولی اندازه روزنه بزرگتری بوده و ضخامت برگ، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، قطر ساقه، تعداد برگ و ارتفاع و محیط خوشه در این گیاهان بیشتر بود. به علاوه، گیاهان تتراپلویید دارای تعداد گره کمتر یا برابر با گیاهان دیپلویید و در نتیجه فواصل میانگره بیشتری بودند. میزان کلروفیل، کربوهیدرات‌ها، پروتیین‌های کل محلول برگ و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در گیاهان تتراپلویید افزایش معنی‌داری را نشان دادند. نتایج حاصل از مطالعه الگوی بیان پروتیین‌های کل برگ‌ با استفاده از روش sds-page نیز نشان دهنده افزایش تراکم نوارهای پروتیینی در گیاهان تتراپلویید در مقایسه با گیاهان دیپلویید بود. نتایج این آزمایش نشان داد که القای پلی‌پلوییدی می‌تواند در بهبود برخی از صفات سورگوم موثر باشد.