ارزیابی تحمل خشکی انتهای فصل در نمونه های ارزن دم‌روباهی (Setaria italica)

به منظور بررسی واکنش 13 نمونه ارزن دم‌روباهی به تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار درایستگاه تحقیقات کشاورزی بیرجند از سال زراعی 1384 به مدت دو سال اجرا گردید. در آزمایش اول آبیاری با آغاز گلدهی (10 درصد ظهور خوشه) قطع شده و در آزمایش دوم (شرایط بدون تنش) با دور هفت روز یک بار اجرا شد. صفات تعداد خوشه در واحد سطح، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و علوفه خشک اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی منجر به کاهش در کلیه صفات مورد بررسی شد و بیشترین درصد کاهش مربوط به عملکرد دانه بود. نمونه های 143-15 خراسان جنوبی و 24-15 یزد دارای بیشترین میانگین دو ساله عملکرد دانه (به ترتیب 1544 و 1468کیلوگرم در هکتار) و علوفه خشک (به ترتیب 3522 و 2653 کیلوگرم در هکتار) بودند. ارزیابی نمونه ها از نظر تحمل به خشکی با استفاده از شاخص‌های mp، tol، ssi، gmp، sti و harm و میزان همبستگی آن ها با عملکرد دانه و علوفه خشک در دو شرایط تنش و بدون تنش نشان داد که شاخص های harm، gmp و sti، بهترین شاخص ها در تفکیک نمونه های متحمل به خشکی بودند. با استفاده از روش ترسیمی سه بعدی و وضعیت پراکنش نمونه ها در آن، نمونه های 143-15 و 131-15 خراسان جنوبی و 24-15 یزد به عنوان نمونه های پرمحصول و متحمل به تنش خشکی شناسایی شدند.