ارزیابی فنوتیپی و مولکولی عطر در ژنوتیپ های برنج ایرانی

یکی از عوامل مهم تعیین کننده کیفیت دانه برنج، ویژگی عطر است. در این آزمایش صفت عطر در 29 رقم برنج ایرانی با استفاده از آزمون کیفی بر اساس بویایی پس از تاثیر هیدروکسید پتاسیم 7/1 درصد روی برگ و دانه و روش های مولکولی مبتنی بر نشانگرهای اختصاصی در سال 1390 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت مورد بررسی قرار گرفت. آزمون کیفی سنجش عطر، ارقام برنج را به دو گروه معطر و غیرعطری تقسیم نمود، به طوریکه 13 رقم عطری و 16 رقم غیرعطری تشخیص داده شدند. ارقام شاخص معطر شامل دمسیاه، علی‌کاظمی، فجر، بینام، هاشمی و ارقام شاخص غیرعطری شامل نعمت، خزر، ندا، سفیدرود و دشت بودند. نتایج ارزیابی مولکولی بر اساس نشانگر ssr4463-l413 و نشانگر تکثیر اختصاصی آلل (asa) نشان داد که نشانگر ssr4463-l413 در ارقام معطر و غیرعطری چند شکل بود و از ارقام برنج مورد ارزیابی 13 رقم معطر و سایر ارقام غیرعطری تشخیص داده شدند که این موضوع با نتایج سنجش کیفی عطر مطابقت داشت. بر اساس نتایج نشانگر asa نیز 13 رقم معطر و سایر ارقام غیرعطری شناسایی شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که نشانگر ssr4463-l413 با دقت بالایی می تواند ارقام برنج معطر و غیرعطری ایرانی را متمایز نماید و بنابراین می‌تواند از آن به عنوان یک نشانگر کارآمد برای ارزیابی و غربالگری سریع ژنوتیپ ها در جمعیت مورد استفاده قرار گیرد. نتایج همچنین نشان داد که نشانگرasa علاوه بر توانایی در پیش بینی ارقام معطر و غیرعطری هموزیگوت می تواند ارقام غیرعطری هتروزیگوت برنج را نیز شناسایی کند، بنابراین می تواند در جمعیت های در حال تفرق برای صفت عطر به عنوان یک نشانگر همبارز توصیه شود.