اثر محدودیت رطوبتی در مراحل قبل و بعد از ظهور بساک بر برخی ویژگی های زراعی عملکرد و اجزای عملکرد تریتیکاله هگزاپلوئید

در این بررسی اثر محدودیت رطوبتی در مراحل قبل و بعدا ز ظهور بساک بر برخی ویژگی های زراعی عملکرد دانه و اجزای آن در ژنوتیپ های تریتیکاله با استفاده از طرح اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طی دو سال زراعی 82-1380 د رایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد مورد مطالعه قرار گرفت. عامل اصلی محدودیت رطوبتی در مراحل مختلف نمو شامل-l1 شرایط بهینه رطوبت،-l2 محدودیت رطوبتی از مرحله گیاهچه تا برجستگی دوگانه ( مرحله رویشی) ،-l3از مرحله برجستگی دوگانه تا ظهور بساک ( مرحله زایشی قبل از ظهور بساک) ،-l4 پس از مرحله ظهور بساک، -l5محدودیت رطوبتی در شرایط طبیعی و یک آبیاری در مرحله ظهور بساک، -l6 دریافت بارندگی و یک با آبیاری در مرحله شیری دانه. محدودیت رطوبتی با قطع آبیاری و جلوگیری از بارندگی به وسیله باران گیر(rain shelter) ایجاد گردید. عامل فرعی پنج ژنوتیپ تریتیکاله هگزاپلوئید( juanillo 92 و چهار لاین امیدبخش) بود . نتایج نشان داد تنش محدودیت رطوبتی در مرحله رویشی (l2) باعث کاهش عملکرد دانه تعداد دانه در سنبله وزن دانه در سنبله تعداد دانه در واحد سطح ماده خشک کل در مرحله ظهور بساک و درصد باروری سنبله ها نسبت به شرایط بهینه (l1) شد ولی نسبت به تنش محدودیت رطوبتی در مراحل دیگر (l4, l3) عملکرد دانه بیشتر بود. محدودیت رطوبتی از مرحله برجستگی دوگانه تا ظهور بساک (l3) باعث کاهش قابل توجه عملکرد و اجزای آن شد عملکرد دانه در این تیمار نسبت به l1 به میزان 47% و نسبت به l2، 30% کاهش یافت. کمترین تعداد دانه در واحد سطح در بین کلیه سطوح l به تیمار l3 تعلق داشت به طوری که در مقایسه با l1 به میزان 52% و نسبت به l2، 39% درکاهش نشان داد. محدودیت رطوبتی پس از مرحله ظهور بساک (l4) علاوه بر کاهش وزن هزاردانه (29%) تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و طول دوره پرشدن دانه و تعداد دانه در واحد سطح را نیز در مقایسه با l1 کاهش داد. آبیاری در مرحله ظهور بساک(l5) در مقایسه با آبیاری در مرحله شیری دانه l6 کاهش کمتر عملکرد و اجزای آن را به همراه داشت. ژنوتیپ های شماره 3(ardi-1 topo 1419//erizo-9 cty87-852) و شماره 4(cargo/ibex//cevet//2) کمترین شاخص حساسیت به تنش محدودیت رطوبتی و بالاترین عملکرد را در شرایط بهینه داشتند.