برآورد ترکیب پذیری واثر ژن در لاین های ذرت با استفاده از تجزیه لاین*تستر در شرایط تنش خشکی

به منظور برآورد ترکیب پذیری عمومی و خصوصی و نوع اثر ژن، تعداد 30 لاین متوسط رس و دیررس ذرت با تسترهای mo17،k18 ، k19 و1/k19 به روش لاین?تستر تلاقی داده شده و 120 هیبرید حاصل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، تعداد دانه در ردیف بلال، تعداد ردیف دانه بلال، عمق دانه و وزن هزار دانه بودند. نتایج تجزیه واریانس در هر دو شرایط آبیاری مطلوب وتنش خشکی که به صورت 14 روز یک بار آبیاری می شد، اختلاف معنی داری را بین هیبریدها برای تمام صفات مورد بررسی به استثنای تعداد دانه در ردیف بلال در شرایط آبیاری مطلوب نشان داد. معنی-دار بودن میانگین مربعات لاین?تستر در هر دو شرایط آبیاری نشان داد که واکنش لاین ها با تسترهای مختلف برای صفات مربوطه متفاوت بود. نسبت(?_gca^2)?(?_sca^2 ) نشان دهنده نقش بیشتر واریانس غیر افزایشی (sca) نسبت به واریانس افزایشی (gca) در کنترل صفات مزبور بود. در مجموع هر دو اثر افزایشی و غیر افزایشی در کنترل این صفات نقش داشتند. لاین هایk3651/2، k47/2-2-1-3-1-1-1-1، k47/2-2-1-4-1-1-1-1، k47/2-2-1-21-2-1-1-1 و k3640/8 در شرایط تنش خشکی دارای قابلیت ترکیب پذیری عمومی نسبتاً بالایی بودند. ارزیابی ترکیب پذیری خصوصی تلاقی ها در شرایط تنش نشان داد که تلاقیl18×t1،l23×t2،l30×t3و l10 ×t4دارای بالاترین و l7×t1، l30 ×t2،l26×t3،و l23× t4 دارای پایین‌ترین ترکیب-پذیری خصوصی بودند، بنابراین به نظر می‌رسد که هر دو اثر افزایشی و غیر افزایشی در کنترل این صفات نقش داشتند.