مکان یابی ژن های کنترل کننده ارتفاع بوته، زمان خوشه دهی، دوره رشد و عملکرد دانه در دو جمعیت تلاقی برگشتی پیشرفته برنج

در این آزمایش از جمعیت‌های نسل bc2f4 برنج تلاقی های، هاشمی/ir67418-110-3222 (هاشمی/ir-22)و هاشمی/ندا، که در آنها هاشمی والد تکرار شونده بود، طی دو سال (1388 و 1389) برای تعیین qtlهای کنترل کننده ارتفاع بوته، روز تا 50درصدخوشه دهی و طول دوره رشد و عملکرد دانه و نقش اپیستازی و اثر متقابل qtl در محیط استفاده گردید. لاین‌های جمعیت هاشمی/ ir-22و هاشمی/ ندا به‌ترتیب با 61 و 65 جفت آغازگرهای ریزماهواره، با توزیع روی کلیه کروموزم‌ها، آزمون و نقشه ژنتیکی به طول 5/1103 و5/1260 سانتی مورگان حاصل شد. برای هریک از صفات مورد بررسی در جمعیت هاشمی/ ir-22در هر سال چهار تا پنج qtl، با تکرار حداقل دو qtl طی دو سال برای هر صفت، و پوشش 6/5 تا 37 درصد از تنوع فنوتیپی شناسایی شدند. در جمعیت هاشمی/ ندا تعداد qtl شناسایی شده در هر سال سه تا چهار، با تکرار حداقل یک qtlطی دو سال برای هر صفت و پوشش 1/5 تا 2/43 درصد از تنوع فنوتیپی صفات بود. مقایسه موقعیت qtl در دو جمعیت نشان داد که به جز qtl ارتفاع بوته در مجاورت نشانگر rm234 روی کروموزم 7 و qtl عملکرد مجاور نشانگر rm3337روی کروموزم شماره 4 ، سایر آنها جایگاه یکسانی نداشتند که نقش عمده زمینه ژنتیکی در بروز اثر qtl را نشان می دهد. در هر جمعیت وجود qtlهایی که بطور همزمان یک یا چند تا از صفات ارتفاع بوته، روز تا50 درصد خوشه دهی، دوره رشد و عملکرد را کنترل می کردند، دال بر چند اثری بودن qtl و یا پیوستگی ژن‌های کنترل کننده این صفات بود. در جمعیت هاشمی/ ir-22دو qtl دارای اثر اصلی روی کروموزم‌های 6 و 8 برای طول دوره رشد و یک qtl روی کروموزم 8 برای عملکرد دانه و در جمعیت هاشمی/ ندا یک qtl روی کروموزم 6 برای 50 درصد خوشه دهی و طول دوره رشد و یک qtl روی کروموزم 3 برای عملکرد دانه در اثر متقابل qtl و محیط مشارکت داشتند. در هر جمعیت برای هر یک از صفات، حداقل یک جفت qtl با اثرات اپیستازی شناسایی گردید.