اثر محلول‌پاشی مواد خشکاننده بر کاهش رطوبت دانه، زودرسی، عملکرد دانه و میزان روغن کلزا رقم هایولا 401 در منطقه گیلان

به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی پنج نوع ماده خشکاننده جهت کاهش رطوبت دانه، عملکرد و میزان روغن کلزا رقم هایولا 401 آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 16 تیمار شامل 15 تیمار نوع و میزان مواد خشکاننده و یک تیمار شاهد (بدون مصرف مواد خشکاننده) در سه تکرار به مدت دو سال (86-1385، 85-1384) در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا گردید. تیمارهای مواد خشکاننده شامل پاراکوات (گراماکسون) در 3 غلظت (200 ، 400 و 800 گرم ماده موثره در هکتار)، گلای فوزیت (رانداپ) در 3 غلظت (820، 1640 و 2460گرم ماده موثره در هکتار)، کلرات سدیم (اربیتاکس) در سه غلظت (4، 5 و6کیلوگرم در هکتار)، گلی فوزیت آمونیوم (بستا) در 3 غلظت (600، 1000 و 1400گرم ماده موثره در هکتار) و بنتازون (بازاگران) به میزان (960، 1440 و 1920گرم ماده موثره در هکتار) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده‌ها نشان داد که بین مواد خشکاننده و شاهد از نظر کاهش رطوبت دانه تفاوت معنی داری وجود داشت، ولی از نظر صفات عملکرد دانه و میزان روغن تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بیشترین عملکرد دانه (با رطوبت 10 درصد) در دو سال آزمایش (با میانگین 3146 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار کلرات سدیم در غلظت 5 کیلوگرم در هکتار بود. غلظت های 800گرم در هکتار پاراکوات (با 8/11 درصد کاهش رطوبت دانه در روز)، 6 کیلوگرم در هکتارکلرات سدیم (با 2/11 درصد کاهش رطوبت دانه در روز) و 1920گرم در هکتار بنتازون (با 9/12 درصد کاهش رطوبت دانه در روز)، بیشترین سرعت کاهش رطوبت دانه را نسبت به سایر غلظت ها دارا بودند و باعث 5 تا 6 روز تسریع در برداشت محصول شدند. کمترین سرعت کاهش رطوبت دانه مربوط به گلای‌فوزیت پس از تیمار شاهد بود. با توجه به این که تیمارهای خشکاننده مورد استفاده در آزمایش موجب کاهش عملکرد دانه و میزان روغن کلزا نشدند، به نظر می‌رسد که می توان از این ترکیبات برای تسریع در برداشت محصول کلزا استفاده نمود. تیمار 5 کیلوگرم در هکتار کلرات سدیم به علت دارا بودن حداکثر عملکرد دانه و روغن و تسریع بیشتر در برداشت کلزا، مناسب‌تر از سایر ترکیبات خشکاننده به نظر می رسد.