ایجاد کلکسیون هسته ژرم‌پلاسم جو زراعی (.hordeum vulgare l) در بانک ژن گیاهی ملی ایران

زیاد بودن تعداد و تنوع بالا در کلکسیون های منابع ژنتیکی، ارزیابی دقیق و بهره برداری از آنها را با مشکلات متعددی مواجه می سازد.کلکسیون هسته راه حل مناسبی برای مدیریت تعداد زیاد منابع ژنتیکی محسوب می شود. کلکسیون ژرم پلاسم جو زراعی در بانک ژن گیاهی ملی ایران شامل حدود 3150 توده بومی ایران با تنوع ژنتیکی بالا است. تحقیق حاضر با هدف ایجاد کلکسیون هسته ژرم پلاسم جو زراعی بومی ایران در پنج مرحله انجام شد. برای این منظور در سال های 1390 تا 1398 نمونه های جو زراعی بومی ایران مورد ارزیابی قرار گرفته و سپس براساس صفات مورد ارزیابی و محل جمع آوری، نمونه های کلکسیون به گروه هایی با نمونه های مشابه تقسیم شدند. گروه بندی نمونه ها با استفاده از روش سلسله مراتبی مبتنی بر مناطق محل جمع آوری نمونه ها و صفات مورفولوژیک کیفی انجام شد. تنوع در سایر صفات مورفولوژیک نیز در گروه های حاصل از تجزیه خوشه ای مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سطح حفظ تنوع آلل ها با طبقه بندی کلکسیون ها در گروه هایی با نمونه های نزدیک تر و انتخاب 10 درصد از هر گروه، افزایش یافت. بر این اساس، کلکسیون هسته جو با 333 نمونه انتخاب شد که بیش از 10 درصد از نمونه های کلکسیون اصلی را در بر داشت. مقایسه مقادیر شاخص شانون نشان داد که کلکسیون هسته در اغلب صفات کیفی شاخص تنوع مشابه با کلکسیون اصلی را داشت. تجزیه تابع تشخیص و تجزیه به مولفه های اصلی نیز نتایج مشابهی داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که اختصاص صحیح نمونه ها در ایجاد کلکسیون هسته و کارآمدی آن در حفظ تنوع کلکسیون اصلی در یک کلکسیون کوچک تر و قابل دسترس تر، موثر بود.

development of cultivated barley (hordeum vulgare l.) germplasm core collection in the national plant gene bank of iran

the large number and high diversity of genetic resource collections usually affect the accuracy of assessment and exploitation of the potential of these resources. the core collection provides the solution for the challenges of genetic resources manegement. this study aimed to develop the core collection of native barley germplasm of iran. the germplasm collection of barley germplasm (hordeum vulgare) in the national plant gene bank of iran includes about 3150 native barley accessions with high genetic diversity. the core collection of barley germplasm was developed in five main steps. for this purpose, from 2011 to 2019, the traits of native barley accesions of iran were evaluated. then, by using the data of evaluated traits and collecting site, the collection accessions were grouped based on their similarityies. the strategy used for the grouping was evaluated based on a hierarchical structure defined based on the areas of collection and qualitative morphological traits. variation in other morphological traits in different groups obtained from cluster analysis was also studied. by grouping similar accessions and selecting 10% of each group, the level of allele diversity increased in the core collection. the barley core collection was developed with 333 accessions which accouned for more than 10% of the main collection. a comparison of shannon index values ​​in the core collection with the main collection showed that the core collection had higher diversity for most of the qualitative traits of the index. the results demonstrated that the selection of right accessions for the core collection and its efficiency in preserving the diversity of the germplasm of main collection in a smaller and more accessible collection.