ارزیابی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ‌های کینوا (.chenopodium quinoa willd) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی جهت استفاده در تحقیقات بعدی، در این پژوهش تنوع ژنتیکی 60 ژنوتیپ کینوا وارداتی با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره در سال 1400 در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی های فنوتیپی ژنوتیپ های کینوا نشان داد که تنوع نسبتا بالایی در بین آن ها وجود داشت که در بین صفات مورد بررسی به ترتیب صفات عملکرد دانه در بوته (42.8) و تعداد روز تا خمیری شدن دانه (8.14) بیشترین و کمترین مقدار ضریب تغییرات فنوتیپی را داشتند. ارزیابی تنوع مولکولی ژنوتیپ ها با استفاده از 40 جفت نشانگر ریزماهواره، تعداد 136 باند چندشکل تولید کرد و میانگین تعداد آلل های موثر (1.81)، محتوای اطلاعات چندشکلی (0.60)، شاخص شانون (0.54) و تنوع ژنی نی (0.44)، وجود تنوع بالا در بین ژنوتیپ های کینوا را مورد تایید قرار داد. نشانگرهای kaat027، kaat036، kaat040، kcaa014، kga042، kga055 و kga059 با پنج آلل چندشکل، بیش ترین تعداد آلل چندشکل را در بین نشانگرهای مورد استفاده داشتند. میانگین تعداد آلل های موثر نشانگرهای ریزماهواره در ژنوتیپ های کینوا 1.81 آلل بود و نشانگرهای kaat027 و kaat006 با 3.75 و 1.08 آلل، به ترتیب بیش ترین و کم ترین تعداد آلل موثر را نشان دادند. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش upgma، 60 ژنوتیپ کینوا را در دو زیرجمعیت با 38 و 22 ژنوتیپ گروه بندی کرد. با توجه به اینکه یکی از معیارهای مهم در انتخاب نشانگرهای مناسب و سودمند، تعداد آلل موثر است، بنابراین می توان از نشانگرهای با تعداد آلل موثر بیش تر شامل kaat027، kaat036 و kaat040 (هر سه با بیش از سه آلل موثر)، برای بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ های کینوا در پژوهش های آتی استفاده کرد.

assessment of genetic diversity in quinoa (chenopodium quinoa willd.) genotypes using microsatellite markers

to evaluate the genetic diversity in quinoa genotypes for future studies, 60 imported quinoa genotypes were studied using microsatellite markers (ssr) at the faculty of agricultural sciences, university of guilan, rasht, iran, in 2022. the results of the phenotypic evaluation of the quinoa genotypes showed that there was a relatively high diversity among them. among the studied traits, seed yield plant-1 (42.8) and days to seed dough stage (8.14) had the highest and lowest phenotypic coefficient of variation, respectively. evaluating the molecular diversity of genotypes using 40 microsatellite markers produced 136 polymorphic bands, and the average number of effective alleles (1.81), polymorphic information content (0.60), shannon’s index (0.54) and nei’s genetic diversity (0.44), confirmed the existence of high diversity among the quinoa genotypes. the markers kaat027, kaat036, kaat040, kcaa014, kga042, kga055 and kga059 with five polymorphic alleles had the highest number of polymorphic alleles among the used markers in this experiment. the average number of effective alleles of microsatellite markers in the studied quinoa genotypes was 1.81 alleles, and markers kaat027 and kaat006 with 3.75 and 1.08 alleles showed the highest and lowest number of alleles, respectively. cluster analysis using upgma method grouped 60 quinoa genotypes into two subpopulations with 38 and 22 genotypes. since one of the important criteria to choose suitable and useful markers is the number of effective alleles, therefore, markers with more effective alleles such as kaat027, kaat036 and kaat040 (all with more than three effective alleles) can be used to investigate the genetic diversity of quinoa genotypes in the future researches.