امکان‌سنجی کشت زمستانه ارقام زودرس چغندرقند (.beta vulgaris l) در منطقه مغان

با توجه به اهمیت آب به عنوان مهم ترین عامل محدودکننده زراعت چغندرقند، کشت زمستانه می تواند راهکار مناسبی برای افزایش کارایی مصرف آب باشد. به این منظور 11 رقم چغندرقند با دوره رشد کوتاه در نیمه دوم بهمن ماه کشت شده و در دو تاریخ برداشت مختلف (اوایل و اواخر تیرماه) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان طی سه سال زراعی(1399-1400و1398-1399،1379-1398) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان مورد بررسی قرار گرفتند. نظر به اینکه میزان ساقه روی در تمامی ارقام مورد مطالعه برابر با صفر بود، لذا این ویژگی در تجزیه و تحلیل ها لحاظ نشد. طبق نتایج، اثرات اصلی سال و رقم برای همه صفات ارزیابی شده شامل عملکرد ریشه، درصد قند ناخالص، سدیم، پتاسیم، نیتروژن مضره، عملکرد شکر، قند ملاس، درصد قند خالص، عملکرد شکر سفید و ضریب استحصال شکر در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. برهمکنش دوجانبه تاریخ برداشت سال تفاوت معنی داری را در سطوح احتمال یک و پنج درصد بر روی همه صفات ایجاد نمود. برهمکنش دوجانبه رقم سال بر روی همه صفات به جز دو صفت عملکرد ریشه و درصد قند ملاس اثر معنی دار داشت. برهمکنش رقم تاریخ برداشت تنها برای دو صفت میزان پتاسیم در سطح احتمال یک درصد و عملکرد شکر سفید در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین عملکرد شکر سفید حاکی از آن بود که در برداشت دوم و اول سال 1400 به ترتیب با میانگین 12.60 و 12.18 تن در هکتار بیشترین میزان عملکرد به دست آمد. در این میان سه رقم fdir19b3021، دراووس و svzb2019 در سال 1400 به ترتیب با میانگین عملکرد 14.38، 14.26 و 14.18 تن در هکتار بالاترین مقادیر صفت نامبرده را داشتند. ارقام fdir19b3021 و دراووس در برداشت دوم با میانگین 10 و 9.70 تن در هکتار بالاترین میزان عملکرد شکر سفید را به خود اختصاص دادند. با توجه به نتایج به دست آمده، می توان ارقام چغندرقند fdir19b3021 و دراووس برا کشت زمستانه و برداشت در انتها تیرر، در منطقره مغان استفاده کرد.

study of the possibility of winter sowing of sugar beet (beta vulgaris l.) early cultivars in moghan region, iran

shortage of irrigation water is the most important limiting factor in sugar beet production, therefore, winter sowing can be a suitable strategy to increase water produvtivity and production of this crop. for this purpose, 11 sugar beet early cultivars were sown in the first half of february and were studied on two different harvest dates (early and late july) at moghan agricultural research station (iran) during three cropping seasons (2019, 2020 and 2021). since bolting percentage in all studied sugare beet cultivars was zero, therefore, this trait was not included in the analyses. combined analysis of variance showed that the effects of year and cultivar were significant (p≤0.01) on all the studied traits: root yield, sugar content, na+, k+, alpha amino n, sugar yield, molasses sugar content, white sugar content, white sugar yield and extraction coefficient of sugar. the harvest time and year interaction effect was significant (p≤0.01) on all traits. cultivar and year interaction had significant effect on all traits except root yield and molasses sugar content. cultivar and harvest time interaction effect was only significant on k+ and white sugar yield. mean comparisons indicated that the highest white sugar yield obtained in the second (12.60 ton.ha-1) and first (12.18 ton.ha-1) harvest time of 2021cropping season, respectively. cv. fdir19b3021 (14.38 ton.ha-1), cv. dravus (14.26 ton.ha-1) and cv. svzb2019 (14.18 ton.ha-1) had the highest white sugar yield in 2021 cropping season, respectively. cv. fdir19b3021 (10 ton.ha-1) and cv. dravus (9.70 ton.ha-1) had the highest white sugar yield in the second harvest time, respectively. considering the results of this experiment, cv. fdir19b3021 and cv. dravus can be recommended for winter sowing in moghan region should the crop is harvested in late july.