اثر تاریخ کاشت بر رشد، عملکرد دانه و کیفیت روغن کاملینا (camelina sativa l. crantz)

کاملینا از جمله گیاهانی است که عملکرد آن به شدت وابسته به تاریخ کاشت است. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر تاریخ های کاشت بر رشد، عملکرد و ترکیب اسیدهای چرب کاملینا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با استفاده از لاین 131 کاملینا در سال های زراعی 98-1397 و 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تاریخ های کاشت پاییزه (10، 20 و 30 آبان) و زمستانه (اول، 10 و 20 اسفند) بودند. نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 10 آبان (1550 روز-درجه رشد) بیشترین عملکرد دانه (2373 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (621 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. در کشت پاییزه شاخص برداشت 34/4 درصد بیشتر از کشت زمستانه بود. تاریخ کاشت بر وزن هزار دانه تحت تاثیر نداشت. بیشترین مقدار بهره وری آب (18/0 کیلوگرم روغن در هکتار بر متر مکعب آب) در تاریخ کاشت اول اسفند حاصل شد. در ترکیب روغن کاملینا اسیدهای چرب لینولئیک (c18:2) و اولئیک (c18:1) بیشترین مقدار (هر یک حدود 30 درصد) را داشتند. اسیدهای چرب اروسیک (c22:1)، ایکوزانوئیک (c20:1) و استئاریک (c18:0) با درجه حرارت های پایین محیط متاثر از تاریخ کاشت پاییزه نسبت به کشت زمستانه افزایش داشتند. با توجه به نتایج آزمایش، کشت پاییزه کاملینا عملکرد دانه بیشتر و کیفیت روغن بهتری نسبت به کشت زمستانه داشته و تاخیر در کاشت، به ویژه در کشت زمستانه، باعث مصادف شدن مرحله پر شدن دانه ها با گرمای انتهای فصل و کاهش عملکرد روغن دانه شد، در عین حال کشت زودهنگام زمستانه بیشترین بهره وری آب را داشت.

effect of planting date on growth, seed yield and oil quality of camelina (camelina sativa l. crantz)

camelina is one of the plants that it seed yield is highly dependent on planting date. this experiment was conducted using randomized complete blocks design with three replications in research farm of fasa branch, islamic azad university, fasa, iran in 2018 and 2019 cropping seasons. planting dates at six levels; november 1, 11, 21 (autumn sowing) and february 20, march 1 and 11 (winter sowing). the results showed that the autumn planting on november 1 (with 1550 gdd) had the highest seed yield (2373 kg.ha-1) and oil yield (621.kg ha-1). harvest index of autumn planting was 4.34% higher than winter planting. thousand seed weight was not affected by planting date. the highest water productivity of 0.18 kg oil ha-1.m-3 was obtained in february 1 planting date. analyisis of camellia seed oil revealed that linoleic acids (c18: 2) and oleic (c18: 1) had the highest proportion (30.2%) of fatty acids. the proportion of erucic (c22: 1), eicosenoic (c20: 1) and stearic (c18:0) acids which were affedted by low environmental temperatures in autumn planting dates increased compared to winter planting dates. according to results of this experiment, autumn planting of camellia had higher seed yield with higher oil quality. with delaying planting date, especially in winter, seed developmental stage coinicded with terminal heat that reduced seed yield and seed oil content. however, early winter planing had the highest water productivity.