اثرکاشت زمستانه بر رشد و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های سویا (glycine max l. merr) در شرایط شمال خوزستان

تاریخ کاشت و ژنوتیپ از عوامل موثر بر رشد و عملکرد دانه سویا می باشند. به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و ژنوتیپ بر عملکرد ژنوتیپ های سویا، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول به مدت دو سال زراعی (1396-1394) اجرا شد. در این آزمایش چهار تاریخ کاشت (7 بهمن، 21 بهمن، 5 اسفند و 19 اسفند) در کرت های اصلی و 12 ژنوتیپ سویا (2001، 2002، 504، صبا، کتول، سامان، ساری، sk93، sg2، sg5، ویلیامز و سالند از گروه های رشدی 3 تا 6) در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که با تاخیر در تاریخ کاشت، طول دوره گلدهی و رشد گیاه در کلیه ژنوتیپ های سویا کاهش یافت. تعداد غلاف در بوته در تاریخ کاشت 19 اسفند در مقایسه با 7 بهمن 42 درصد کاهش یافت. بیشترین میانگین تعداد غلاف در بوته (36غلاف) و کمترین (16 غلاف) به ترتیب به ژنوتیپ های sk93 و ویلیامز تعلق داشت. حداکثر (872 کیلوگرم در هکتار) و حداقل (482 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه نیز به ترتیب متعلق به تاریخ کاشت 7 بهمن و 19 اسفند بود. ژنوتیپ sk93 از بیشترین عملکرد دانه (1281 کیلوگرم در هکتار) برخوردار بود. با توجه به نتایج آزمایش و پایین بودن حداکثر عملکرد دانه (872 کیلوگرم در هکتار) بدست آمده در تاریخ کاشت اول (7 بهمن)، کشت زمستانه سویا اقتصادی به نظر نمی رسد، اما با توجه به عملکرد دانه ژنوتیپ sk93، به نظر می رسد که بررسی های بیشتر برای شناسایی ژنوتیپ های سازگار به کشت زمستانه ضروری است. تاریخ کاشت و ژنوتیپ از عوامل موثر بر رشد و عملکرد دانه سویا می باشند. به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و ژنوتیپ بر عملکرد ژنوتیپ های سویا، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول به مدت دو سال زراعی (1396-1394) اجرا شد. در این آزمایش چهار تاریخ کاشت (7 بهمن، 21 بهمن، 5 اسفند و 19 اسفند) در کرت های اصلی و 12 ژنوتیپ سویا (2001، 2002، 504، صبا، کتول، سامان، ساری، sk93، sg2، sg5، ویلیامز و سالند از گروه های رشدی 3 تا 6) در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که با تاخیر در تاریخ کاشت، طول دوره گلدهی و رشد گیاه در کلیه ژنوتیپ های سویا کاهش یافت. تعداد غلاف در بوته در تاریخ کاشت 19 اسفند در مقایسه با 7 بهمن 42 درصد کاهش یافت. بیشترین میانگین تعداد غلاف در بوته (36غلاف) و کمترین (16 غلاف) به ترتیب به ژنوتیپ های sk93 و ویلیامز تعلق داشت. حداکثر (872 کیلوگرم در هکتار) و حداقل (482 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه نیز به ترتیب متعلق به تاریخ کاشت 7 بهمن و 19 اسفند بود. ژنوتیپ sk93 از بیشترین عملکرد دانه (1281 کیلوگرم در هکتار) برخوردار بود. با توجه به نتایج آزمایش و پایین بودن حداکثر عملکرد دانه (872 کیلوگرم در هکتار) بدست آمده در تاریخ کاشت اول (7 بهمن)، کشت زمستانه سویا اقتصادی به نظر نمی رسد، اما با توجه به عملکرد دانه ژنوتیپ sk93، به نظر می رسد که بررسی های بیشتر برای شناسایی ژنوتیپ های سازگار به کشت زمستانه ضروری است.

Effect of winter planting on growth and seed yield of soybean (Glycine max L. Merr) genotypes in north Khuzestan in Iran

Sowing date and genotype are factors affect different growth stages and yield of soybean. To evaluate the effect of sowing date and genotype on seed yield of soybean a field experiment was carried out as split plot arrangement in randomized complete block design with three replications at Safiabad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Iran, in 2016 and 2018. The main plots consisted of four sowing dates (21st Januray, 9th February, 23rd February and 9th March) and twelve soybean genotypes (2001, 2002, 504, Saba, Katoul, Saman, Sari, SK93, SG2, SG5, Williams and Salend) were randomized in subplots. Results showed that delaying in sowing date led to reduction of flowering and growth duration of all soybean genotypes. Number of pod per plant reduced by 42% in 9th March sowung date compared to 21st Januray. The highest (36 pods) and the lowest (16 pods) number of pods per plant belonged to SK93 and Williams, respectively. The highest (872 kg.ha1) and the lowest (782 kg.ha1) seed yield obtained from 21st January and 9th March sowing date, respectively. SK93 genotype had the highest (1291 kg.ha1) seed yield. Results of this experiment showed that lower seed yield (872 kg.ha1) for the first sowing date of wintersown soybean was not economically viable. Considering seed yield of SK93, further experimets are required to identify soybean genotypes adapted to winter planting.