برآورد عوامل محدودکننده عملکرد گندم (.triticum aestivum l) با استفاده از روش تحلیل مقایسه کارکرد (cpa) در منطقه خرمشهر

یکی از راهکارهای افزایش عملکرد در واحد سطح کاهش فاصله بین عملکرد واقعی و عملکرد پتانسیل در نظام های زراعی است. این پژوهش به منظور مستندسازی عوامل مدیریت زراعی موثر بر تولید گندم در منطقه خرمشهر در سال زراعی 98-1397 انجام شد. در این تحقیق 60 مزرعه با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات اخذ شده از مراکز خدمات و پایش مستمر آنها مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای ارزیابی خلاء عملکرد از روش تحلیل مقایسه کارکرد (cpa) استفاده شد. در این روش برای تعیین مدل عملکرد، رابطه بین کلیه متغیرهای کمی و کیفی اندازه گیری شده و عملکرد دانه با استفاده از رگرسیون گام به گام مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین مدل عملکرد، میانگین مشاهده شده متغیرها در مزارع مورد مطالعه، در مدل عملکرد قرار داده شده و میانگین عملکرد با مدل محاسبه شد. با قرار دادن بیشترین مقدار متغیرها در مدل عملکرد، عملکرد قابل حصول برآورد شد. بر این اساس میانگین عملکرد، عملکرد قابل حصول و خلاء عملکرد گندم در شهرستان خرمشهر به ترتیب 3740، 5455 و 1715 کیلوگرم در هکتار برآورد شدند. خلاء عملکرد 31.5 درصدی برآورد شده در این تحقیق نشان دهنده تاثیرپذیری بالای گندم نسبت به روش های مدیریت زراعی دارد. مهم ترین متغیرهای موثر در خلاء عملکرد گندم شامل میزان استفاده از علف کش (579 کیلوگرم در هکتار)، میزان تحصیلات کشاورزان (292 کیلوگرم در هکتار)، تعداد دفعات آبیاری (279 کیلوگرم در هکتار)، میزان مصرف کود پتاسیم (256 کیلوگرم در هکتار) و روش کاشت (179 کیلوگرم در هکتار) بودند. این متغیرها در مجموع 87.45 درصد از خلاء عملکرد محاسبه شده گندم را به خود اختصاص دادند. نتایج این آزمایش حاضر نشان داد که با بهبود مدیریت زراعی می توان خلاء عملکرد مزارع گندم در خرمشهر را کاهش داد.

Estimation of wheat (Triticum aestivum L.) yield limiting factors using comparative performance analysis (CPA) method in Khorramshahr region in Iran

One way to increase crop yield per unit of area is to close the gap between actual and potential yield in cropping systems. This study was conducted to determine the factors that affeced wheat yield gap in Khorramshahr, Iran during 20182019 growing season. In this study 60 fields of different areas under cultivation, field management practices and grain yield yield levels were surveyed based on information from agricultural services centers and continuous monitoring. Comparative performance analysis (CPA) method was used to evaluate the grain yield gap. Theaverage grain yield, attainable grain yield and wheat yield gap in Khorramshahr were 3740, 5455 and 1715 kg.ha1, respectively. Estimated yield gap (31.5%) in this study indicated that the high importance of appropriate management practices on wheat grain yield. Most important variables affected wheat grain yield gap were included Illoxane herbicide application (579 kg.ha1), farmers education level (292 kg.ha1), irrigation intervals (279 kg.ha1), potassium fertilizer application rate (256 kg.ha1) and planting machinery and equipment (179 kg.ha1). These factors accounted for 87.45% of the calculated grain yield gap. The results of this study showed that by improving crop management practices, the grain yield gap of wheat fields in Khorramshahr region can be reduced.