اثر مصرف بقایای جو و زئولیت بر عملکرد دانه و بهره‌وری آب دو رقم نخود (cicer arietinum l.) در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در خرم‌آباد

آب در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک،عامل مهم محدود کننده تولیدات کشاورزی محسوب می‌شود. برای صرفه‌جویی و استفاده‌ بهینه‌ از آب راهکارهای مختلفی از جمله آبیاری تکمیلی،استفاده از ارقام متحمل به تنش خشکی، استفاده از بقایای گیاهی و ترکیبات سوپرجاذب وجود دارند. به منظور ارزیابی اثرمصرف مقادیر بقایای جو و زئولیت بر عملکرد دانه و بهره وری آب دو رقم نخود در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل ‌تصادفی با سه تکرار در دو سال (1394 و 1395) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد اجرا شد. کرت های اصلی شامل آبیاری تکمیلی در سه سطح؛ دیم (i1)، آبیاری در مرحله گلدهی (i2) و دوبار آبیاری در مراحل گلدهی و غلاف‌دهی (i3) و کرت های فرعی ترکیبی از دو عامل بقایای جو و زئولیت شامل پنج تن در هکتار بقایای جو + پنج تن در هکتار زئولیت، پنج تن در هکتار بقایای جو +2.5 تن در هکتار زئولیت، پنج تن در هکتار بقایای جو و عدم مصرف بقایای جو و زئولیت و دو رقم نخود (عادل و آزاد) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (2543 کیلوگرم در هکتار)، بهره وری آب (0.954 کیلوگرم دانه در هکتار)، وزن صد دانه (37.3 گرم) و ارتفاع بوته (38 سانتی متر) در تیمارهای آبیاری در مراحل گلدهی و غلاف‌دهی برای رقم عادل و ترکیب پنج تن در هکتار بقایای جو +2.5 تن در هکتار زئولیت به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که اجرای آبیاری تکمیلی و مصرف بقایای جو و زئولیت برای نخود رقم عادل، راهکار مناسبی جهت بهبود عملکرد دانه و بهره‌وری آب در شرایط اقلیمی خرم‌آباد است.

Effect of application of barley residue and zeolite on seed yield and water productivity of two chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars under rainfed and supplement irrigation conditions in Khoramabad, Iran

Water is an important limiting factor for agriculture production in many parts of the world, especially in arid and semiarid regions. Different crop management strategies included tolerant cultivars, supplement irrigation, plant residues and superabsorbent are necessary to be considered for saving water and improving water productivity. To investigate the effect of combination of barley residue and zeolite on seed yield and water productivity of chickpea cultivars under rainfed and supplement irrigation conditions, a field experiment was conducted in two years (2016 and 2017) as splitplot factorial arrangements in randomized complete block design with three replications in Islamic Azad University University of Khorramabad, Iran. The main plots consisted of three irrigation applications: rainfed condition (I1), irrigation at flowering stage (I2), and irrigation at flowering and pod formation stages (I3). Combination of barley residue and zeolite (5 t.ha1 barley residue + 5 t.ha1 zeolite, 5 t.ha1 barley residue + 2.5 t.ha1zeolite, 5 t.ha1 barley residue, and no barley residue and zeolite (control) and two chickpea cultivars (cv. Adel and cv. Azad) were randomized in sub plots. Results indicated that the highest seed yield (2543 kg.ha1), water productivity (0.954 kg.m3), 100seed weight (37.3 g), and plant height (38 cm) observed in 5 t.ha1 barley residue + 2.5 t.ha1 zeolite + irrigation at flowering and pod formation stages, for cv. Adel. The results revealed using of Adel cultivar, supplement irrigation and combination of barley residue and zeolite could be a suitable crop management package for increasing seed yield and improving water productivity of chickpea under climatic condition of Khorramabad, Iran.