ارزیابی ویژگی‌های کیفی دانه ارقام تجاری و لاین‌های امیدبخش گندم نان (.triticum aestivum l) تولید شده در مزارع ایران

بهینه کردن کیفیت تولید و مصرف گندم نان بدلیل اهمیت اقتصادی این محصول ضروری است. سالانه ارقام زیادی از گندم نان در مزارع کشور کشت می شود که آمار و اطلاعات دقیقی درباره کیفیت دانه تولیدی آن ها وجود ندارد. در این تحقیق برخی از ویژگی های مهم کیفی و نانوایی شامل میزان پروتئین، گلوتن مرطوب، عدد زلنی، سختی دانه و ارتفاع رسوب 9232 نمونه دانه ارقام تجاری و لاین های در دست نام گذاری گندم‌های آبی و دیم از مزارع کشاورزان طی سال های زراعی 1392 تا 1397 مورد ارزیابی قرار گرفت. با استفاده از نتایج آزمایشگاهی دانه ارقام و لاین ها و همچنین اطلاعات مربوط به سطح زیر کشت ارقام و لاین های در دست نام گذاری گندم در طبقه گواهی شده هر استان، میانگین وزنی ویژگی های کیفی دانه مزارع کشاورزان هر استان در سال های اجرای آزمایش بدست آمد. نتایج نشان داد که از نظر پروتئین دانه استان کرمان با 12.2 درصد، از نظر حجم رسوب زلنی دانه استان های ایلام و خوزستان با 29.2 میلی لیتر، از نظر شاخص سختی دانه استان کرمان با 51.9 ، از نظر گلوتن مرطوب دانه استان گلستان با 33 درصد، از نظر ارتفاع رسوب دانه (sds) استان کرمان با 61.3 میلی‌متر، دارای بالاترین رتبه در میان گندم های مزارع کشاورزان استان های کشور بودند. نتایج این تحقیق سیاستگزاران بخش کشاورزی و صنعت تغذیه کشور را قادر خواهد ساخت تا با آگاهی از ویژگی های کیفی دانه گندم تولید شده در استان های مختلف کشور، در انتخاب رقم مناسب برای صنایع مختلف غذایی اقدام نمایند.

Evaluation of grain quality properties of commercial cultivars and promising lines of bread wheat (Triticum aestivum L.) produced in farmers' fields in Iran

The economic importance of bread wheat necessitates optimizing of the quality of production and its consumption. Many bread wheat cultivars are grown in Iran in each cropping cycle, however, there is not accurate information about the quality of grains produced in farmerschr('39') fields. In this research, important quality traits (protein content, wet gluten, zeleny sedimentation volume, grain hardness and SDS) of 9232 grain samples of different bread wheat cultivars which were collected from the farmerschr('39') fields (irrigated and rainfed) during five growing seasons 201318 were evaluated. Using the results of quality laboratory and the cultivated areas of bread wheat commercial cultivars and promising lines grown for producing certified seed in farmers rsquo; fields in each province during experiment years, the weighted average of grain quality traits of samples from farmerschr('39') fields of each province was assessed. The results showed that bread wheat grains produced in Kerman province by 12.2% protein content, 51.9 grain hardness index, 61.3 mm SDS sedimentation volume, Ilam and Khuzestan provinces by 29.2 ml zeleny, and Golestan province by 33% wet gluten had the highest rank among bread wheat grains produced in certified producing farmers rsquo; fields. Results of this study would enable agricultural policy makers and nutrient experts to choose suitable bread wheat cultivars for producing required grains for food industry based on enduse quality properties of grains produced in different provinces of Iran.